Zengin ölüler

Elvis Presley, ünlü Forbes dergisi'nin hazırladığı en zengin ölü yıldızlar listesinde birinciliği kazanarak, rock'n roll Kralı ünvanını bir kez daha kanıtladı. Son bir yılda 40 milyon avro kazanan Elvis Presley, son kez liste birincisi olduğu 2005 yılındaki başarıyı tekrarladı. Rock'n roll Kralı, 1977 yılında vefat etti, ancak popularitesi sayesinde, basılan DVD’ler, çalınan şarkıları ve yaşadığı Graceland’e yapılan ziyaretlerle para kaznmaya devam etti.Beatles’in üyesi John Lennon 30 milyon avroyla listede hemen Elvis’ten sonra yer alıyor.Beatles’in diğer ölü üyesi George Harrison 15 milyon avroyla listede 3’cü yerde. Liste şöyle devam ediyor:

Albert Einstein 12 milyon avro
Andy Warhol 10 milyon avro
Teodor Geysel 9 milyon avro
Tupac Shakur 6 milyon avro
Merlin Monro 4.8 milyon avro
Steve McGueen 4 milyon avro
James Brown 3 milyon avro
Bob Marley 2.7 milyon avro
James Dean 2.4 milyon avro
Forbes’ın hesaplamasına gore, hayatta olmayan tüm yıldızlar, bir yıl içerisinde 160 milyon avro kazandı.

Anayasa mahkemesinde istifalar

Anayasa Mahkemesi Başkanı Mahmut Yusufi ve Anayasa Mahkemesi Yargıcı Bayram Polojani bugün görevlerinden istifa etti.
Arnavut asıllı bu iki yargıçın istifası, Anayasa Mahkemesi'nin, etnik topluluklara ait bayrakların kullanımını düzenleyen yasanın bazı maddelerinin iptal edilmesiyle ilgili kararından sonra, geliyor.Bir hafta önce alınan bu kararla devlet bayramlarında ve yabancı konukların ziyareti sırasında devlet binaları önünde Arnavutluk bayrağının Makedonya bayrağıyla birlikte göndere çekilmesine izin veren maddeler kaldırlıdı. Anayasa Mahkemesi Başkanı Mahmut Yusufi böyle bir karara imzamı koyamam dedi.Anayasa Mahkemesi Yargıcı Bayram Polojani, bu karara red oyu kullandığını ama kararın diğer yargıçların oy çoğunluğuyla getirildiğini söyledi.

Siyasi alanda gerginlige neden olan bu karara, Makedonya'da Arnavutlar'ı temsil eden iki parti de sert tepki verdi.Demokratik Bütünleşme Birligi karara saygı göstermeyeceğini bildirdi.İktidar ortağı olan Arnavut Demokratik Partisi ise bu kararın muhalif Sosyal Demokratik Birliği ve Demokratik Bütünleşme Birliğinin ülkedeki istikrarsızlığı yaratmak için bir seneryosu olduğunu iddia ederek, yargıçların istifasını istemişti. Anayasa mahkemesi bugün yayınladığı bildiride kararın uygulanması gerektiğini hatırlattı.Hükümet koalisyonunda yer alan Arnavut Demokratik Partisi Anayasa Mahkemesi kararlarının, Badinter çoğunluğuyla getirilmesini öngören bir yasa değişikliği meclise sunacağını söyledi.Badinter çoğunluğuyla , bir kararın alınması için salt çoğunluğun yanısıra azınlıkların oy çoğunluğun da sağlanması gerekiyor.

Makedonya'nınTürk asıllı Paşası Türkiye'de

Makedonya Ordusu Genel Kurmay Başkan Yardımcısı General Gazanfer Adil’in yönetimindeki ordu heyeti, Türkiye Silahlı Kuvvetlerine resmi ziyarette bulunmak amacıyla bugünden itibaren 2 kasım tarihine dek Anakara’da bulunacak. Makedonya'nın Türk asıllı Paşası Gazanfer Adil'in resmi görüşmelerde Makedonca, resmi olmayan görüşmelerde ise Türkçe konuşması bekleniyor.
Ziyaretin başlıca amacı, Makedonya Savunma Bakanlığı ile Türkiye Silahlı Kuvvetleri Genel Kurmayı arasında askeri lojistik protokolunun imzalanmasıdır.

Protokolün imzalanmasıyla,Türkiye Silahlı Kuvvetleri tarafından, Makedonya Ordusuna verilecek lojistik destek projesinin gerçekleşmesine de geçilecek.Bu şekilde Türkiye, Makedonya ordusuna, 800 bin dolar deĞerinde yeni teçhizattan oluşan bağış yapmış olacak.

İki ülke arasında askeri işbirliğinin başlatılmasından bu yana Türkiye, Makedonya Ordusuna 16 milyon değerinde askeri donatım bağış yapmıştır.

Dünya'nın 43'ci en akıllı adamı Bin Laden mi?

Dünya’nın hayatta olan en akıllı 100 insanı arasında Usame Bin Laden de yer alıyor..Liste’de bilim adamları, yazarlar, müzisyenler, mucitler be iktisatçılar var.
Synectics danışma şirketi’nin yaptığı araştırmaya gore Al Kaide lideri Usame Bin Laden 43’cu yeri aldı. Bu yeri Bin Laden, Dünya’nın en zengin adamı Bil Gates ve eski boks ağır siklet şampiyonu Muhamed Ali’yle paylaşıyor.
Dünyanın 100 en akıllı adamın listesini, uzmalık alanları yaratıcılık ve mucitlik olan 6 İngiliz danışmanı hazırladı. Listenin hazırlanmasında kullanılan kriterler arasında popülarite, zihinsel gücü, başarıları ve adayların kültürel anlamı yer alıyor. Listede birinci yeri LSD uyuşturucusunu bulan İsviçre’li kimya bilim adamı Albert Hofman ve world wide web’in yaratıcısı İngiliz Tim Berners- Li paylaşıyor. Ardından 3’cü Corc Soros, 4’cü Simsonlar çizgi filminin yaratıcısı Met Groning ve 5’ci yerde Güney Afrika Cumuriyeti’nin seçtiği ilk demokratik başkanı Nelson Mandela geliyor. Stiven Hoking, Stiven Spilberg, Areta Frenklin ve Prince, listeye girmeyi hak edener arasında.Listede yarısı Amerika’lı, 23’ü İngiliz,11’i Asya’lı ve 1 de Afrikalı var. Dünya’nın hayatta olan en akıllı 100 insan arasında girmeyi başaranlar, Usame Bin Ladin’le listede yer almalarına nasıl tepki gösterecekleri merak konusu.

Makedonya,Arnavutluk ve Slovenya gezilerimden ilginç fotograflar

Anket Komisyonunda Taçi’nin tanıklığı kilit sorular sorulmadan geçti.

Meclisteki şiddet olyalarını araştıracak anket komisyonunda Arnavut Demokratik Partisi başkanı ve milletvekili Menduh Taçi, tanıklık ettiği olayları açıkladı ama kilit sorular sorulmadı.

Milletvekili grup başkanların toplantısına girdiğini doğrulayan Menduh Taçi Demokratik Bütünleşme Birliği milletvekili Teuta Arifi’ye buradan git şeklinde seslendiğini söyledi.

Taçi partisine ait bir milletvekilinin Arifi’yi elinden tutmasını gördüğünü açıkladı ama kimse bu kişinin kim olduğunu sormadı. Bilindiği gibi Demokratik Bütünleşme Birliği milletvekili Teuta Arifi Taçinin kendisine saldırdığını iddia etmişti ama anket komisyonunda bu da sorulmadı.

Demokratik Bütünleşme Birliği ve Arnavut Demokratik Partisi milletvekileri arasındaki dövüşmesini açıklayan Taçi Demokratik Bütünleşme Birliği milletvekili Sadula Duraku ve Rafis Aliti’nin betonu öptüğünü gördüm dedi ama kimse dövüşmeye kimlerin katıldığını sormadı.

Taçi, Demokratik Bütünleşme Birliği milletvekili Azis Polojani ve iç işleri bakan yardımcısı Refet Elmazi arasındaki konuşmayı anlattı ama kimse Elmazi’nin Polojani’yi ayakla vurup vurmadığını sormadı. Oysa ilk günlerde böyle bir iddia vardı. Demokratik Bütünleşme Birliği Milletvekili Tahir Hani Taçi’yi bir çok ayrıntı sordu, Taçi yanıt olarak Hani`ye yalancı dedi.

Hani’nin soruları dışında diğer milletvekiler hiç bir soru sormadı. Anket Komisyonu başkanı Stoyan Andov komisyonun önümüzdeki Perşembe gününe kadar çalışmalarını tamamlayacağını ima etti. Bugün komisyon önünde milletvekili Teuta Arifi, iç işleri bakanı Gordana Yankulovska ve Refet Elmazi’nin konuşması bekleniyor.

Arnavut Demokratik Partisi milletvekili Agim Ramadani’nin talebi üzerine, Demokratik Bütünleşme Birliğine ait bir korumadan tokat yiyen gazeteci Lirim Dulovi de komisyonda konuşacak.

Bu yazıyla bağlantılı haberler:

Meclis'te yumruklar konuştu
Meclis şiddet olaylarına yankılar
Meclis anket komisyonu kurulamıyor

Müsliman ve hristiyanlar için farklı bilgisayar programı

Linux'a dayanan ücretsiz Ubuntu işletim sistemi, Müslimanlar ve hristiyanlar için farklı bilgisyar programı yayınladı.Ubuntu Müsliman yayının tanıtıldığı web sitede kulanıcılar için islama dayalı bir programın yaratılması amaçlandığı açıklanıyor.Ubuntu Müsliman yayınında ezan saatleri, Kuran'ı düzgün okumak için bir alet ve müslimanlar için uygun sayfaları açan web tarayacısı bulunuyor.Ubuntu Hristiyan yayının sitesinde ise, İncil'in yorumu, yortu günleri ve hristiyanlar için uygun web tarayıcısı var. Dünya'da en çok kullanılan Microsoft Windows işletim sisteminin de, rakibi Ubuntu'nun bu pazarlama stratejisini takip edip etmeyeceği merak konusu.

Üsküp'ün eski fotoğrafları 6

Ordu Evi ve Tiyatrolar

Azınlıklarla oyun mu oynanıyor?

İktidar çoğunluğun karşı geleceği bilmesine rağmen Cumhurbaşkanı Branko Tsrvenkovski Hakimler Kurulu üyeliğine tekrar daha küçük etnik topluluklara bir aday teklif etti.Tsrvenkovski bu kez Naser Haci Ahmetagiç'i önerdi. Bilindiği gibi Cumhurbaşkanı'n son önerisi Abdulselam Kanzoski'yi Meclis'in genel kurulu kabul etmemişti.İktidarın en büyük siyasi partisi VMRO DPMNE, ana yasa uyarınca Cumhurbaşkanı'n Hakimler Kurulu'na önerdiği 2 adaydan sadece birinin azınlıklara mensup olması öngörülmesine rağmen azınlıklara ait 2 aday önerdiğini ve bundan dolayı Kanzoski'nin adaylığına red oyu kullandıklarını açıkladı.Ana muhalefet Sosyal Demokrat Birliği, anayasada azınlıkların asgari saysının belirlendiği için Kanzoski'nin seçilmesi için engel olmadığını öne sürdü.Ana muhalefet Kanzoski'nin Türk olduğu için seçilmediğini suçladı. İktidar Hakimle Kurulunda bir Türk'ün olduğunu savundu.Hakimler Kurulunun 15 kişilik üye sayısının tamamlanması için Cumhurbaşkanı'n teklif edeceği bir üyenin daha seçilmesi gerekiyor. Hakimler Kurulu'nun tamamlanması Makedonya'nın Avrupa Birliği'yle üyelik müzakerlere başlması için en önemli önkoşullardan biri sayılılıyor.İktidar önerdiği adayları Meclis'te seçmesiyle Hakimler Kurulu'nda çoğunluk sağladı ama şimdi Badinter çoğunluğun muhalefetin kontrolue geçmesinden korkuyor. Bilindiği gibi ana yasada azınlıkları yakından ilgilendiren konular için Badinrer ilkesinin uygulanması öngörülüyor. Mecliste ve Hakimler Kurulunda uygulanan bu ilke uyarınca salt çoğunluğun yanısıra azınlıkların oylarında da çoğunluk sağlanması gerekiyor.Cumhurbaşkanı bir Makedon adayı önerseydi, iktidar çoğunluğu mutlaka evet oyu kullanacaktı ama şimdi, Ahmetsgiç'in Boşnak olduğu için seçilmeme ihtimali büyük.Öte yandan iktidar, Meclis'te Badinter çoğunluğunu sağlamak için seçim yasası değişikliğinde daha küçük etnik topluluklara 10 milletvekili koltuğu önermişti. Bu öneride Türkler'e dört,Romanlar ve Sırplar'a ikişer, Boşnaklar ve Ulahlar'a birer garantili milletveklliği öngörülüyordu. Muhalefet bu teklife karşı geldi. İktidar ise muhalaefeti, daha küçük toplulukların haklarına karşı gelmekle suçladı.Ana muhalefetin listesinden meclise giren daha küçük etnik toplulukların 5 milletvekili, iktidarın bu projesine destek verdi. Muhalefet Arnavut Partisi Demokratik Bütünleşme Birliği, seçim yasası değişikliğiyle iktidarın çerçeve anlaşmasını ve Badinter ilkesini ihlal ettiğini suçladı. Bilindiği gibi mecliste seçim yasası değişikliği görüşmeleri oylamayla değil dövüşmeyle sonuçlandı. Badinter ilkesi sayesinde daha küçük topluluklara, bu bağlamda Türkler'e önemli bir güç verildi ama bu iki son örnek, daha büyük siyasi partilerin kendi pozisyonunu güçlendirmek için azınlıkları kullandığımı gösteriyor. Ahmetagiç seçilmese, Cumhurbaşkanı bir çok konuda anlaşamadığı Başbakan Nikola Gruevski'nin pozisyonunu zayıflatmak ve azınlıkları tekrar muhalefete kazandırmak için Hakimler Kurulu'na azınlıklara ait bir aday önermeye devam edecek.Azınlıklara garantili milletvekili koltuğu veremeyen Hükümet de, azınlıklar haklarıyla ilgilenecek acente kurarak, daha küçük etnik toplulukların milletvekillerini yanında tutmaya çalışacak. Meclis'teki tabloya bakılırsa, daha küçük etnik toplukları kontrol eden taraf, aynı zamanda Badinter çoğunluğunu da sağlamış oluyor.Azınlıkların, oyuncak olması yerine, bundan faydalanması gerekiyor.

Bu konuyla bağlantılı yazılar:
Türkler'e ve zencilere yasak
Türk olduğu için Hakimler Kurulu'na seçilmedi

SULTAN 5. MEHMED REŞAT'IN SELANİK VE MANASTIR ZİYARETİ SIRASINDA FİLMİ ÇEKİLDİ.

Milton ve Janaki Manaki



Bu film 1911 yılında Milton Manaki tarafından çekildi ve orjinali 11 dakkika sürüyor.Türkiye’de, bilinen ilk film çekiminin Makedonyalı Manaki Kardeşler tarafından gerçekleştirildiği çeşitli tanıklıklarla doğrulanmıştır. Ancak, bir Türk tarafından çekilen ilk film, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasının hemen sonrasında, 14 Kasım 1914 tarihinde gerçekleşmiştir.

Gostivar'lı Türk iphone'nun korkulu ruyası oldu

Adı Senad, 28 yaşında, Makedonya'nın Gostivar kentinde yaşıyor ve On NET internet hizmet sunucusu şirketinde çalışıyor. Bu özlellikler iphone'nun yöneticisi Steve Jobs ve güvenlikten sorumlu bilgisyar mühendislerin korkulu ruyası olan bir korsana ait.Binlerce korsanın başarısız denemelerine rağmen Senad Apple'nın gururu olan iphone'un kontrolunu ele geçirmeye başardı.Senad sipariş ettiği iphone aylarca bekledi ama eline geçtiği zaman sadece AT&T şebekesinde çalıştığını gördü.Kartı kopyaladı ve şimdi dünayadan gelen e maillere yanıt vermekten başını kaldıramıyor. Dünya medya devlerin gazetecileri de onun peşinde. Senad yaptıklarını şöyle anlatıyor:

SİM karti kopyalayan bir cihaz ve bir AT&T kartı satın aldım.AT&T kartını kopyalayarak IMSI и ICCID numaralarını buldum.. Bu numaraları cep telefonumun SİM kartına kopyaladım. İphone bu kartı orjınal AT&T kartı olarak gördü

.

Bu işlemle Senad Cosmofon yerel cep telefonu hizmet sunucusunun kartını AT&T kartına dönüştürdü. Senad telefonların kodlarını bozmakla başladı.Daha sonra uydu alıcıların kodlarını çözmeyle devam etmiş.Örneğin Senad Dream Box'u kontrol altına koydu. Senad Apple'nin 10 bin çalışanının yaptıklarımdan memnun olmadığını biliyorum ama engellerin kaldırılmasıyla miliyonlarca insan memnun kalacak şeklinde konuştu.

Makedonya'da başlık parası 3000 avro

İştip'in Pırnalı köyünde başlık parası geleneği devam ediyor. Genç erkeklerin evlenmek için 3000 avro bulması gerekiyor, aksi takdirde evlenemiyorlar.MTV Türkçe Programı'nda yayınlanan bu röportajım Makedonya Medya Enstütüsü'nden 2005 yılında araştırmacı gazteciliği için takdirname aldı.Bu röportajdan sadece bir kaç vurucu açıklmayı aktardım.

Devlet bayramı, muhalefet ve iktidarı böldü

Makedonya, ilk kez ihtilal mücadele gününü kutluyor.23 Ekim 1893 tarihinde, VMRO kısaltmasıyla bilinen Makedon İç İhtilal Örgütü kuruldu .Bu örgüt Makedon halkının Osmanlı devletine karşı ayaklanmasını ve bağımsız Makedon devletinin kurulmasını amaçlıyordu.Ana muuhalefet Sosyal Demokrat Birliği lideri Radmila Şekerinska bu bayramın iktidarda bulunan VMRO DPMNE partisine ait olduğunu söyleyerek resmi kutlamaları boykot etti.VMRO DPMNE başkanı ve Başbakan Nikola Gruevski VMRO'nın kurulduğu günün sadece partisine değil tüm vatandaşlara ait olduğunu savundu.Ana muhalefet, iktidara tekrar geldiği zaman bu bayramı kaldıracağını uyardı.Bu bayramın kutlanmasını öngören yasa değişikliğini Türk Demokratik Partisi Milletvekilleri Kenan Hasip ve Hadi Nezir de desteklemişti.Bunun sayesinde Türkler de milli bayramına kavuştu. Hükümet, bayramlar yasasında 21 Aralık Türk eğitim günü olarak kutlanmasını öngördü.21 Aralık, 1944 tarihinde Üsküp'ün Tefeyyüz ilk okulunda, ilk kez Türkçe latin alfabesiyle ders yapıldı. Bundan önce Makedonya'da eğitim eski Türkçe yapılıyordu.Türk Milli Birlik Hareketi Makedonya'da Türkçe eğitiminin 1944 yılından önce de yapıldığını dolyasıyla bu bayramın Türkler için kabul edilmez olduğunu bildirdi.Önümüzdeki 21 Aralık'ta ilk kez kutlanacak bu bayramın Makedonlar'da 23 Ekim bayramında olduğu gibi Türkler'de de bölünmelere yol açıp açmayacağı merak konusu.

Üsküp'ün eski fotoğrafları 5

Vardar nehri ve çevresi

Makedonya'da 4761 Türk okuma yazma bilmiyor

MTV Türkçe Programı için "Temel eğitim zorunlu mu?" yayınını hazirlarken Devlet İstatistik Kurumu'nu ziyaret edip ülkemizde okuma yazma bilmeyen Türkler'in sayısı konusunda bilgi istedim. Orada aldığım yanıt "böyle bir rakam bizde yok" oldu. "Neden"? sordum. "Boyle bir bilgi bizden kimse istemedi. Siz ilksiniz" dediler.Bu bilgiyi hazırmalarını istedim. "Hay hay, bu bizim işimiz" dediler ve 10 günde bu bilgileri bana gönderdiler.Bu konuşmadan böyle bir sonuça vardım: Makedonya'daki Türk siyasi partileri, sivil toplumu ve gaztecileri 17 yıldır bu konuyu ya önemli bulmadı ya da bu konuyu bilimiyordu.Peki, 17 yıldır eğitime büyük önem verdiğini iddia eden Türk siyasi partileri, bu rakamları bilmeden nasıl bir eğitim politikası uyguladı.Ya da Türk sivil toplum kuruluşların Türkler'de okur-yazarlığın artması için hazırladığı bir projenin olduğunu hiç duydunuz mu?.Türklerin eğtim politikasında şimdiyedek sadece Türk sınıfların açılmasına ve Türkçe ders kitapların yayınlanmasına öncelik veriliyordu.Hiç kuşkusuz bu konular da önemli ama yine de bu konular sadece Türkçe okuyan öğrencileri kapsiyor. Türkler'in bir kısmı hiç okumuyor ve kimsenin umrunda değil. İstatistik kurumu'nun verilerine göre (Sayim 2002) 15 yaş üzerindeki vatamdaşların toplam nüfusundan Makedonya'da 5000 Türk okula hiç gitmedi, 14000 Türk ise ilkokulu tamamlamadan terketti. Okula gitmeyenlerin en büyük kısmını Doğu Makedonya'da yaşayan Türkler oluşturuyor. 2002 yılında yapılan son sayima göre 10 yaş üzerindeki vatandaşların toplam nüfusundan 4761 Türk, okuma yazma bilmiyor.Okuma yazma bilmeyenlerin en büyük kısmını kadınlar oluşturuyor.Ülkemizde okuma yazma bilmeyen 3416 Türk kadını var ama kimse bu konuyu açmıyor.Ortaokul, fakülte, yüksek lisans ve doktora diplomaları açısından da Türkler'in eğtim düzeyi iyi değil.Tüm bu rakamlar orantılara dönüştürülürse ve diğer milletlerle kıyaslanırsa Türkler, ilkokul,ortaokul, fakülte, yüksek lisans ve doktora diplomaları açısından sadece Romanlar'dan daha iyi.Tüm bu Türkler'in okula gittiğini bir düşünün.Eğitim sistemine büyük sayıda Türk dahil olacaktı. Türkçe ders kitapların yayınlanması daha kolay olacakti çünkü kitapların tirajı artmış olacaktı.Doğu Makedonya'da kadro sorunu kalkmış olacaktı ve Türkçe sınıfların açılması zor olmayacaktı.Devlet İstatistik kurumun'a göre 2 milionluk Makedonya'da 78 000 Türk yaşıyor. Bu nüfusla Türkler, Makedon ve Arnavutlar'dan sonra üçüncü büyük millet. Eğitim düzeyi açısından Türkler'den Makedon ve Arnavutlar'ın yanısıra Sırplar, Ulahlar ve Boşnaklar da daha iyi durumda. Gelişmiş ülkelerde her milletin gücü, eğtim düzeyi açısından ölçülüyor. Bundan hareket ederek ülkemizde 3'cü büyük millet olan Türkler, gerçek güç açısından 6'cı sırada yer alıyor. Makedonya'da Türkler nüfusun yüzde 3.85'ini oluşturuyor. Ulahlar ise nüfusun sadece yüzde 0.48'ini oluşturmasına rağmen ülkemizde Ulah lobisinin nekadar güçlü olduğunu herkes biliyor. Türk lobisinden söz edilmesini hiç duydunuz mu?Eğitim politikasında bir değişiklik yapılmadığı takdirde, Türkler eğtim düzeyi, ekonomik ve siyasi güç açısından sadece Romanlar'la kıyaslanabilecek.

Bu yorumla bağlantılı başlıklar:
Şimdiye dek yayınlanmayan veriler sadece Özgür Medya'da

Şimdiye dek yayınlanmayan veriler sadece Özgür Medya'da

Sayim 2002: Milli mensubiyet ve eğitim açısından 15 yaş üzerindeki vatamdaşların toplam nüfusu


Ayrıntıları görmek için resime tıkla

Sayım 2002:Cinsiyet, milli mensubiyet, okur-yazarlık açısından, 10 yaş üzerindeki vatandaşların toplam nüfusu


Ayrıntıları görmek için resime tıkla

Üsküp'ün eski fotoğrafları 4

KÖPRÜLER

Makedonya Türk Edebiyatı

Makedonya topraklarında, 2. Dünya Savaşında beliren Halk Kurtuluş Savaşından sonra Türk Edebiyatı gelişmeye başlamıştır.
Savaş sonrası Makedonya topraklarında yaşayan Türk ve diğer azınlıklar tüm Yugoslavya’da olduğu gibi hak ve özgürlüklerine kavuşuyorlar.
Türkçe gazete basılır, Devlet radyo ve Televizyon kuruluşlarında Türkçe program yapılmaya başlar.
Türkçe eğitim veren okullar açılır.
Tüm bu faaliyetlerin birikimi olarak Makedonya’da yaşayan Türk toplumunda edebiyat eserleri yeşermeye başlar.
Makedonya Türk Edebiyatına mensup yazarlar eserlerine şiir ile başlarlar.Şükrü Ramo, İlhami Emin, Fahri Kaya Halk Kurtluş Savaşını konu eden şiirler yazmaya başlıyorlar.
Makedonya Türk edebiyatında bu yazarlar kitaplar yayımlayıp,gazetelerde yazılar yazıp, okul kitaplarında da şiirleriyle varlıklarını göstermeye başlarlar.
1970’li yıllarda ikinci nesil edebiyatçılar ortaya çıkıyor. Avni Engüllü, Fahri Ali, Avni Abdullah, Suat Engüllü ve diğerleri makedonya Türk Edebiyatına tazelik getiriyorlar.
Bu kuşak yazarları biraraya getiren “Orhan Veli Kanık” Edebiyat kolu kuruluyor bu yıllarda. Bu yazarlar Türkiye’de Türk Dil Kurumunun başlattığı “öz Türkçe” akınına uyarak yazdıkları eserlerde bu değişimin etkisi altında kalmıştır.
1990’lı yıllarda ise edebiyata büyük ilgi gösteren, şiir yazan ve dünyada gelişen çağdaş edebiyat akımlarının etkisini yansıtan üçüncü bir nesil ortaya çıkıyor.Bu nesil
“Üçüncü” adını taşıyan ve edebiyata susamış nesilin yazılarını yayımlayan amatör derginin temel taşlarını atıyorlar.Dergi kurcuları Niyat Selman, Rıfat Emin, Leyla Hüseyin ve Oktay Ahmed’tir. Fakat dergi o dönemdeki maddi ve teknik sıkıntılardan dolayı kısa bir dönemden sonra “ ölmüş bir bebeğe” dönüşüyor.
Bu yıllarda Üsküp “Yeni Yol” Kültür ve Sanat derneği dahilinde “Yahya Kemal Beyatlı” kolu da kurulmuştur. Kurucuları Fahri Ali, Leyla Hüseyin, Arzu Abdullah v.b
2002 yılında Üsküp Kiril ve Metodiy Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden bir grup talebe “Köprü “ dergisini kuruyor. Genç şairlerin şiirlerini, yazılarını yayımlayan “Köprü” dergisi halen yayımlanmaktadır. Kurucuları Adem Bayram, Leyla Şerif v.b
Bu arada aynı yılda Resne kentinde “Kızıl Elma” adında yerli Türk Edebiyatı eserleriyle dolu bir dergi daha yayımlanmaya başlıyor. Dergi halen yayımlanmaktadır.
Bu, artık Makedonya Türk Edebiyatının dördüncü kuşak edebiyatçılarının ilk adımını teşkil ediyor.


YAZARLAR:


HÜSEYİN SÜLEYMAN

1900 Kumanova’ da doğdu. 1963 yılında Üsküp’te vefaat etti.
Birlik Gazetesinin çocuk sayfalarında, “ Sevinç” ve “ Tomurcuk” dergilerinde hikayeleri yayınlandı.
Ölümünden sonra “Çocuklar” (1964) adlı kitapta hikayeleri toplu halde yayımlandı.
“Aliş” adlı tiyatro oyunu en önemli eseridir.



ŞÜKRÜ RAMO



1918 yılında İştip’ de doğdu. Liseyi İştip’de, Üsküp’te Felsefe Fakültesini bitirdi.
İlk Türkçe dilbilgisi kitaplarını hazırladı. Şiir,makale, yorum ve çeviriler yaptı.
18 yıl, Birlik gazetesinin baş ve sorumlu yazarıydı. Makedonya meclisinde asbaşkanlık görevinde bulundu.

Eserleri:

Vatan Birdir Unutma 1958
Çelenk 1959
Hoşgeldiniz 1964
Kır Çiçeği 1969
Güzel Günler 1972
Yeşil Köy 1972
Renkli Gülüşler 1977
Alevden Yıldıza 1978
Kuş Sesi 1980
Küçük Damlalar 1983
Toprağımın Sesi 1985
Sabah Yıldızı 1987




MUSTAFA KARAHASAN




Üsküp’te 1920 yılında doğdu. 2002 yılında Belgrad’ta vefat etti.
İlk, orta ve yüksek öğrenimini Üsküp’te yaptı. Birlik gazetesinin baş ve sorumlu yazarlığı ve Tefeyyüz ilkokulunun müdürlüğünü yaptı. Belgrad’ta Federal Tanıtma Sekreterliğinin danışmanı gibi daha bazı görevlerde bulundu.

Eserleri:

Hacer
Küçük Erler
Kalbin Yaşları
Hapisaneden Notlar
Arkadaşlar
Yedi Başlı Dev
Vataşanka
Mara
Denemeler

“Tito İdeolojisi” başlıklı çok değerli bir yapıtı ve tarihi konuları kapsayan “Seçilmiş Yazılar” başlığı altında bir yapıtı da Makedonca yayınlandı.




NECATİ ZEKERİYA





1928 yılında Üsküp’te doğdu. 1988 yılında da Sremska Kamenitsada öldü.
Birkaç yıl Birlik gazetesinin baş ve sorumlu yazarlığını yaptı.
Şair, yazar, öykücü, dilci ve eleştirmen olan Necati Zekeriya gazetecilikte yaptı.


Şiirleri Kitapları :

Makedonya Genç Türk Eserleri 1949
Şiirler 1950
Okul Çanı 1952
Silahşör Tavşan 1953
Nerde Olsam 1953
Gelincik 1954
Kırmızı Küpeler 1958
Ninniler 1964
Sevgi 1965
Damlalar 1967
Yeşil Nerde 1975
Lorka Soyutlamaları 1977
Ağaçlar Dile Gelse 1985
Harfler ne Yer 1988
Çayhane Şiirleri 1989
Ablama Sevda Şiirleri


Çocuk Hikayeleri :


Bizim Sokağın Çocukları 1961
Eski Sokağın Çocukları 1967
Yeni Sokağın Çocukları 1967
Güzel Nedir Çirkin Nedir 1968
Bizim Sokağın Romeo ve Jülyeti 1979
Eskiler Alırım Yeniler Satarım 1981
Orhan

Necati Zekeriya’nın birçok kitapları Makedonca, Sırpça, Slovence, Arnavutça ve Macarca’ya çevrildi. Kitaplarının bazıları Türkiye’de de yayınlandı.




SÜREYYA YUSUF

1923 yılında Köprülü’de doğdu.1977 yılında Ören’de ( Türkiye) öldü.
Belgrad’ın Felsefe Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı bölümünü bitirdi.1972 yılında “ Dilimiz ve Biz “ başlıklı kitabı yayınlandı. Hikayelerini 1974 yılında “ Ali Ağa” kitabında toplayıp yayınladı. 1976 yılında da “ Yugoslavya Türk Şiiri” antolojisi çıktı.




FAHRİ KAYA



1930 yılında Kumanova’da doğdu. Üsküp, İştip ve Belgrad’ta okudu.
Öğretmenlik ve gazetecilik yaptı.

Eserleri :

İlk Adımlar 1952
Köyden sesler 1958
Hoşça Kalın 1965
Güle Güle 1978

Hazırladığı kitaplar:

Türk Masalları, Makedonya yazarlarının çocuklar için olan hikayelerinin antolojisi,
Tito üzerine bir kitap ile Nazım Hikmet’in şiirlerin çevirisini yapmıştır.
Fahri Kaya çeviriyle uğraşmaktadır.




İLHAMİ EMİN





1931 yılında Radoviş’te doğdu. Yüksek öğrenimini Üsküp’te yaptı. Üsküp Tefeyyüz ilkokulunda öğretmenlik, Nova Makedonya, Birlik ve Makedonya Devlet Radyosunda gazetecilik yaptı. İlk edebi eselerini Makedonca yazmıştır. Şair, öykücüö dram yazarı ve eleştirmendir.
İlhami Emin Ahmet Yesevi, Mevlana , Yunus Emre eselerini Makedon diline çevirdi.
Yabancılar ve Nasrettin oyunlarını yazdı.



Eserleri:

Aramak 1954
Hayat Şarkı Söyler ve Ağlar 1955
Gündüz Gece 1957
Ay Kedisiz Saray 1964
Taş Ötesi 1965
Kırk Dost 1965
Güneşli Şiirler 1966
Gülkılıç 1971
Gülçiçek 1972
Şiirli Alfabe 1974
Gülev 1980
Hepimiz Tito 1982
Yörükçe 1984
Güldeste 1991
Güldün 1993



RECEP BUGARİÇ MURAT

13 Ocak 1934 yılında Üsküp’te doğdu.
Üsküp Yüksek Pedagoji Akademisi’nin Türk Dili ve Edebiyat bölümünü bitirdi.

Eserleri:
Üç Palto 1974
Küçük Adam 1982
Sigara 1984
Loto
Ezdirtmediğim Çocukluğum




NUSRET DİŞO ÜLKÜ




1938 yılında Prizren’de doğdu. Orta okulunu bitirdikten sonra Üsküp’e yerleşti.
1963 yılında Çocuklara Ağaçlar ilk çocuk şiir kitabı çıktı.
Birçok çeviri yaptı.

Eserleri:

Diyeceklerim 1965
Çocukların Elleri 1965
Üçgen 1972
Ozan Güncesi 1974
Tito Koçaklaması 1977
Kara İsmet 1978
Dereden Tepeden 1981
Deniz ve Ben
Kabıma Sığmıyorum




ESAD BAYRAM




1934 yılında Ohri’de doğdu. Pedagoji Akademisi mezunu . Uzun süre “ Kardeşlik Birlik “ ilkoulu müdürlüğünü yaptı.
Birçok şairimizin eserlerinin çevirilerini yaptı. Son çeviri kitabı Türkiye Cumhuriyeti Eski Başbakanı Bülent Ecevit’in şiir kitabıdır.
Eserleri:

Örgüler
Ben ve çarşı
Aliveli
Mutfak Pehlivanları
Divan – Romanya’da yayımlandı.




GÜLER SELİM


1944 yılında Üsküp’te doğdu. Hukuk Fakültesi mezunudur. 1975 yılından beri Birlik gazetesinde gazeteci olarak çalışıyor. 1996 yılında hikayeler yazarak “ Garipler” adını taşıyan kitabını çıkardı.



LÜTFÜ SEYFULLAH

1923 yılında Üsküp’te doğdu. Üsküp Halklar Tiyatrosu Türk Dramında profesyönel aktör olarak çalıştı. 1980 yılında “ Okul Tiyatrosu” ; 1983 “Küçük Nasrettin”; 1984 yılında “ Üç Arkadaş” ve 1989 yılında da “Aynada Varsan Sahnede de Varsın” şiir kitapları yayınlandı.En son eserleri “Küçüklere şiirler” ve “ Küçük Balıkçı” kitaplarıdır.



HALİSE HASAN ÖZGÜN


1948 yılında Üsküp’te doğdu.Yüksek Pedagoji bölümünü bitirdi fakat gazeteciliğe atıldı.Birlik gazetesinin “Çocuk Sayfası” ve “ Tomurcuk” çocuk dergisinin yayın yönetmenliğini yapmaktadır.
1999 yılında “ Anadili” adlı öyküler kitabı yayımlandı.



AVNİ ENGÜLLÜ





1947 yılında Üsküp’te doğdu. Şair, öykücü, gazeteci, tiyatro eleştirmenidir. Makedonya Devlet Radyosu Türkçe yayınları bölümünde çalışıyor.


Eserleri :

İlk 1972
Söğüt Altı 1974
Mete 1983
Dört Mevsim 1984
İn misin Cin misin? 1985
Yarı Kalan Düşünceler 1994
Çelenk 1997




FAHRİ ALİ




1948 yılında Üsküp’te doğdu. Üsküp “ Nikola Karev” öğretmen okulundan mezun oldu. Pedagoji Akademisinde Matematik-Fizik bölümnünde okudu. Şu an ,Birlik gazetesinin Kültür sayfalarının sorumlusudur. Uzun yıllar Birlik gazetesi dahilinde çıkan Sevinç ve Tomurcuk dergilerinin , ondan sonrada Sesler Kültür Sanat dergisi ve Birlik kitap yayın etkinliği sorumlusuydu. Şair ve gazetecidir.

Eserleri:

Mangal 1973
İki Yürekli 1978
Nal 1983
Su Ağırlaştı 1990 – Tan yayınları
Kayadan Kopmadı 1992
Çocukluk Rüzgarları 1994
Çile Gözü 1997
Evrim Evrim Akarım 1999
Özgürlüğün Keskin Oku 1987




AVNİ ABDULLAH




3 mayıs 1948 Ferizovik’ te ( Kosova) doğdu. Uzun yıllar öğretmenlik ve gazetecilik yaptı. 1976 yılında “ Savaş Yolunda”adlı romanın büyük bir bölümü Birlik gazetesinde yayınlandı. Çocuklar için yazdığı hikayelerini de “ Ana Yüreği” başlıklı kitapta toplayıp 1978 yılında yayınladı.

Eserleri:
O en güzel gün
Bir Mehtaplı Geceydi



ALAETTİN TAHİR





1949 yılında Üsküp’te doğdu. Uzun yıllar Birlik Gazetesinde çalıştı. Daha sonra Makedonya Devlet Televizyonu Türkçe yayınlar bölümüne geçti. Alaettin Tahir 2004 yılında vefat etti.Edebiyata şiir ile başladı. 1973 yılında “Apartman “ adlı hikayeleri yayınlandı.1980 yılında da “Portre” adlı hikayeler kitabı çıktı.



MUSTAFA YAŞAR
1946 yılında Kumanova’da doğdu. Uzun yıllar öğretmenlik yaptı.Üsküp Halklar Tiyatrosu Türk Dramı’nda pröfesyönel aktör olarak çalışıyor.

Eserleri:
Yüzümüze Kapanan Kapılar



SABAHETTİN SEZAİR

Kocacık’ta yaşıyor.1947 yılında Pralenik’te doğdu. Üsküp Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat bölümü mezunu.
Kocacık’ta Necati Zekeriya ilkokulunda öğretmenlik yapıyor.

Eserleri :
Körolası Moda 1976
Bir Başka Dünya 1985
Yaşam Sevgi, Sevgi Yaşam


SUAT ENGÜLLÜ




1950 yılında Üsküp’te doğdu. Şair, gazeteci, öykücü ve eleştirmendir.
Uzun yıllar Devlet Radyosu Türkçe Yayınlar bölümünde ve Birlik gazetesinde gazeteci olarak çalıştı. Sesler dergisi ve Birlik kitap yayın etkinliği sorumlusu görevinde bulundu. 1988 yılında Türkiye’ye göç etti.

Eserleri:
Sözgen 1972
Zamandışı içdüşlemeler1974
Bir Sevimle Bir Devrim Üstüne 1980
Kumrovetsli Çocuğun Anısına 1981
Sevi Yorgunu 1983
Açıl susam Açıl

Birçok kitap çevirisi yaptı ve antolojiler hazırladı.



YUSUF EDİP

1949 yılında Üsküp’te doğdu. Gazeteci ve mühendistir.

Eserleri:
Günün Kucağındayım


MELAHAT ENGÜLLÜ
1950 yılında Üsküp’te doğdu. Pedagoji Akademisi Türk Dili ve Edebiyatı bölümü mezunu. Makedonya Devlet Radyosu Türkçe yayınlar bölümünde gazeteci olarak çalışıyor.

Eserleri:
İçimin Şiir Sesi
Çarkların Dili


İRFAN BELLÜR




1954 yılında Üsküp’te doğdu. Şair ve dram yazarıdır.Uzun yıllar Türk Tiyatrosunda sanatçı olarak çalıştı.

Eserleri:
Al Daire 1980
Hayali Yok Etmek 1986
Mehmet
İnsanlar ve Güvercinler
Karton Kutu



ENVER İLYAZ
1955 yılında Üsküp’te doğdu. Üsküp’te Yüksek Pedagoji Akademisinin Türk Dili ve Edebiyat bölimini bitirdi.
Birlik Gazetesinde halen gazeteci olarak çalışıyor

Eserleri:

Sabah Güneşi
Olsam Olsam



YUSUF SABİT



7 Nisan 1957 yılında Gostivar’a yakın olan Banitsa’ da doğdu. Öğrenimini Gostivar’da yaptı. Öğretmen olarak çalıştı.Birlik gazetesinin muhabiridir.
Şiir, öykü, oyun, deneme yazıları yazdı. Çeviriler yaptı.

Eserleri:

Yaşam ve Ötesi
Şen Çocuk
El Ele
Küçük İlker
Nazlım
Nazlıma Sevda Şiirleri
Sevgin Avucuma Patl


OKTAY AHMED




1967 yılında Üsküp’te doğdu.Dilcidir.Şair, deneme, eleştiri ve radyo oyun yazarıdır.Üsküp’te Kiril ve Metodiy Üniversitesi Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Bölümünü bitirdi. Aynı bölümde Yüksek Lisansını da yaparak mastır ünvanına sahip oldu.

Eserleri:
Senfoni 1994
Nokta Virgül 1998


BİBA İSMAİL

Üsküp’te doğdu. Üsküp’te Kiril ve Metodiy Üniversitesi Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Bölümünü bitirdi. Üsküp’te Birlik gazetesinde gazeteci olarak çalıştı.
Venedik’te Felsefe Fakültesi’nde Türk Dili Okutmanı olarak görev yaptı.

Eserleri:
Yalnızlığa Bakan Pencere


LEYLA HÜSEYİN
1969 yılında Üsküp’te doğdu. Üsküp’te Kiril ve Metodiy Üniversitesi Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Bölümünü bitirdi. Makedonya Devlet Televizyonu’nda muhabir ve yapımcı olarak çalışıyor. 1999 yılında
“ On İkiden Sonra” adlı denem-şiir kitabı yayımlandı.Aynı yıl bu eser İstanbul-Türkiye’de de basıldı.

RIFAT EMİN
1974 yılında Üsküp’te doğdu. Üsküp’te Felsefe Fakültesi Sanat Tarihi ve Arkeoloji bölümünü bitirdi.

Eserleri :
Entipüften

TÜLAY İBRAHİM
1975 yılında Üsküp’te doğdu.İlk ve orta okulunu Üsküp’te yaptı.

Eseleri:
Duygularımla Başbaşa

ARZU ABDULLAH
Üsküp’te doğdu. Üsküp’te Tıp Fakültesi’ni bitirdi. 2002 yılında Türkiye’ye göç etti. Şuan Türkiye’de Cerrah Paşa Hastanesi’nde Göz Cerrahı bölümünde asistan olarak çalışıyor.

Eserleri:
Buram Buram Üsküp’üm 2000

NOTE:Kapanmasi kaygisiyla bu bilgiler www.turkishmedia.org.mk portalından alınmıştır ve bundan dolayı bazı bilgiler eski olabilir.Eksik bilgileri düzeltmek için okurların yardımını bekliyorum.

1990'dan sonra Makedonya

Yeni Seçim Yasası ve Vatandaş Siyasi Kuruluşlar Yasası uyarınca 11 Kasım 1990 yılında Makedonya’da ilk demokratik parlamento seçimleri yapıldı.Seçimlerden sonra uzmanlardan oluşan ilk hükümet kuruldu.İlk başbakan olarak Nikola Klusev seçildi.25 Ocak 1991 yılında çok partili Makedonya Cumhuriyeti Meclisi Egemenlik Deklarasyonunu onayladı.Deklarasyonda, diğerleri arasında Makedonya Cumhuriyetinin egemen devlet tanımlanmasının yanı sıra , kendi çıkarları doğrultusunda, Yugoslavyadan ayrılan diğer devletlerle ilerideki ilişkilerine bağımsız karar verecek.Makedonya’nın da bir federal birlik olarak yer alan Yugoslavya Sosyal Federatif Cumhuriyeti’nin dağılmasından sonra Makedonya meclisi referandumun yapılmasını kararlaştırıyor.Referandumda, Makedonya vatandaşları, Makedonya’nın Yugoslavya federasyonundan ayrılmasını ve egemen bağımsız Makedonya’nın kurulması doğrultusunda karar vermeleri gerekiyor.8 Eylül 1991 yılında oy veren vatandaşların %90’nından fazla Makedonya’nın bağımsız bir devlet olmasından yana oldular.Referandum sonuçlarına göre Makedonya Meclisi 17 Eylül tarihinde düzenlediği toplantıda bağımsızlık Deklarasyonunu onayladı.
17 Kasım 1991yılında Makedonya Meclisi , Makedonya Cumhuriyetinin yeni Anayasasını onaylayarak ilan etti.Devlet bayrağı kanıtlanırken, Makedonya ,egemen, bağımsız, demokratik ve sosyal devlet olarak tanımlanıyor.Makedonya’nın yeni Anayasası için arnavut milletvekilleri oy vermediler.Makedonya Cumhuriyetinde egemenlik yurtaşlardan çıkmaktadır ve yurtaşlarındır.Makedonya , modern, demokratik ve parlamenter devlet prensiplerine uyarak organize edilmiştir.Makedonya anayasası demokratik siyasi sistemin prensiplerini takip ederek, çokpartili parlamenter sisteminin uygulanmasından yana.
Makedonya Meclisi 29 Temmuz 1992 yılında Makedonya’nın Birleşmiş Milletler Kuruluşuna egemen ve bağımsız devlet olarak kabul edilmesini onayladı.Makedonya, Birleşmiş Milletler Kuruluşuna 3 Nisan 1993 yılında üye oldu.Bunula Makedonya, Deklarasyonu ve Birleşmiş Milletlerin diğer belgelerinin yanı sıra, çağdaş uluslararası ilişkiler prensiplerini ve uluslararası hukukta mevcut olan standartları kabul etti.
Makedonya Cumhuriyeti’ni resmi adıyla tanıyan ilk ülke Türkiye Cumhuriyeti’dir. Yunanistan’nın vetosu nedeniyle büyük sıkıntılar yaşayan Makedonya’ya karşılıksız maddi ve manevi desteği sunan da Türkiye’dir.Bulgaristan ise Makedonyayı anayasal adıyla ulus olarak değil sadece bölge olarak tanıdı.Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında tanınan Makedonya, Yunanistan'ın baskıları sonucu Birleşmiş Milletler tarafından Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) adıyla tanınmaktadır.
Tekpartili sisteminden, çokpartili sisteme geçen Makedonya , farklı programlar üzerinde, birleşen çok sayıda parti kurulmaya başladı. Makedonya Türkleri’ni de biraraya getirecek , onların siyasi- toplumsal ve diğer ihtiyaçlarını giderme doğrultusunda çalışma yapacak bir siyasi partinin kurulması girişimlerine yol açıyor. Böyle bir düşüncenin oluşması sonucu, 3 haziran 1990 yılında Türk Demokratik Birliği adında bir siyasi derneğin kurulması karara bağlandı. 1 Temmuz’da bu karar ilk meclis toplantısında resmileştirildi. Türk Demokratik Birliği, siyasi – toplumsal görevleri ve faaliyetleri kapsayan bir dernek olduğu halde, seçim yasasından yararlanarak 1990 yılında yapılan parlamento seçimlerine katıldı. Ancak, dernek statüsü üzerinde faaliyet gösteren TDB, parlamentoya girmedi, ama Türkler arasında kitlevilik kazanması açısından önemli bir gelişme yaşandı.
1991 yılında Makedonya’da yapılan nüfüs sayımında 97.600 Türkün yaşadığı tespit edildi. Makedonya Türklerin milli hak ve özgürlüklerini, siyasi,toplumsal, ekonomi, eğitim ve kültürel gelişmelerini sağlama davasının bir dernek statüsüyle pek kolay gerçekleşmediğini farkına varan TDB 27.06.1992 yılında düzenlediği olağanüstü kurultayında Türk Demokratik Partisine dönüşme kararı aldı. Bu nedenle partinin programında bazı değişmeler ve ilaveler yapıldı. TDP’nin başkanı görevine Erdoğan Saraç seçildi.
Siyasette bu gelişmeler sürerken, Makedonya Türkleri arasında bir eğitim sorunu güncellik kazandı. Makedonya anayasasının sekizinci maddesine göre her vatandaş milli mensubiyetini özgürce ifade etme hakkına sahiptir. Anayasa tüm milliyetlerin anadilinde eğitim görme hakkını tanıyor. Debre’ye bağlı , Merkez Jupa belediyesinde yaşayan Türkler, anayasa hakkına dayanarak , çocukların Türkçe eğitim görme talebinde bulunuyor. Ancak dönemin hükümeti, bu ahalinin Makedon Müslüman olduğu, öğrencilerin de Türkçe’yi bilmediği gerekçesiyle, bu talebi red ediyor. Öğrenci velilerinin ısrarla davranışı sonucu , Merkez Jupa’daki “Moşa Piyade” ilkokulunda Makedonca öğrenim gören yaklaşık 500 Türk öğrencisi eğitim sürecinden uzaklaşıyor. Eğitim Bakanı tarafından uygulanan anadili testine tabi tutulan bu öğrenciler başarı göstermesine rağmen anayasal haklarına kavuşamadıkları için, Kocacik köyündeki “Necati Zekeriya” ilkokulunda eğitimlerine devam etmeye başladılar. Ancak Sosyal Demokratlar Birliği lideri Branko Tsırvenkovski’nin hükümeti bu karara karşı çıkıyor. Bunun sonucu, bu öğrenciler 1998 yılına kadar eğitim dışında katılıyor.
Edindiğimiz bilgilere göre Üsküb’ün “ Bratsvo i Edinstvo” ve “11 Oktomvri” anaokullarında birer Türkçe sınıf çalışmaktadır. Makedonya’nın diğer kentlerinin Türk okullarında da duruma ve ihtiyaca göre okul binası çerçevesinde anasınıflar zaman zaman çalışmaktadır. Makedonya’da Türkçe eğitimi yapıldığı ilkokul sayısı 54 tür.Bunlardan Üsküp “Tefeyyüz” ilkokulu , “İstikbal” Kalkandelen, Gostivar ”Petre Yovanovski”, Vrapçişte “Çede Filipovski”, Çalıklı “Namık Kemal”, Kocacık “Necati Zekeriya” merkez ilkokulları olurken, diğer ilkokullarda Makedon ve Arnavut sınıflarının yanı sıra 1-8’e kadar Türk sınıfları da eğitim görülmektedir. Ancak Türk okullarında öğrenci sayısının düşüşü yüzünden kimi kent ve köylerde Türkçe sekiz yıllık okullarının 4’cü sınıfa kadar döndürülmesine neden oldu.
Üsküp “Yosip Broz Tito” lisesi, Kalkandelen “Nikola Şteyn” orta tıp okulu, Gostivar “Pançe Popovski” lisesi, Gostivar “Zlate Malakovski” meslek lisesi, Gostivar orta ekonomi okulu , ve yine Gostivar orta tıp okulunda Türkçe eğitim görülüyor. Bu ortaokullarda başvuruya göre her ders yılında birer ya da iki Türkçe sınıf çalışmaktadır.
Üsküp Aziz “Kiril ve Metodiy” Üniversitesi Filoloji Fakültesinde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde 1976 yılından itibaren çalışmalarını sürdürmektedir. Aynı zamanda Üsküp Pedagoji Fakültesi kapsamında ilkokul öğretmen kadrosu yetiştiren bir bölüm mevcuttur. Bunun yanında, diğer fakültelere milliyetlerin katılımı toplam nüfusun yüzdesine göre ayarlanmıştır.
1994 yılında Makedonya’da sayımlar ve parlamento seçimleri yapıldı. Sayımlara Makedonya Cumhuriyet’inde toplam 1.945.932 kişinin yaşadığı bunlardan 78.019 ya da %4’ün Türk olduğu tespit edildi.
Makedonya Türkleri ilk kez TDP sayesinde 1994 yılında yapılan parlamento seçimlerine katıldı. Yapılan ilk seçim turunda toplam 11.169 oydan 4681’ini alarak milletvekili adayı Kenan Hasip Makedonya Türkler’inin Parlamentoda ilk temsilcisi oldu.
Makedonya’nın bağısızlığından bu yana Türklerin tek partisi olan TDP’nin çalışmaları farklı çevrelerde farklı tepkilere yol açtı. Bu durum bir partinin daha kurulması için imkanlar yarattı. Neticede 1999 yılının sonlarına doğru Türk Hareket Partisi adında yeni bir parti kuruldu. THP’nin statüsü, yine Makedonya Türkler’inin milli özbenliğini ve toplumsal ,siyasi, ekonomik ile kültürel hakların savunma doğrultusunda olmuştur. Merkezi Üsküp’te olan THP ‘nin başkan görevine Adnan Kahil seçildi.
Bunun dışında ülkenin üst düzey makamlarında birkaç Türk yer aldı, ancak bunlar Türk Partilerin adayları olarak değil, diğer partilerin desteğiyle bu görevlere geldiler: Sosyal Demokratlar Birliği mensubu Türk asıllı Güner İsmail Kültür Bakanı görevinde, Demokratik Alternativ mensubu Adnan Kahil Devlet Bakanı görevinde bulundu.
2002 yılında yapılan parlamento seçimlerinde TDP Makedonya için Birlikte koalisiyonuyla seçimlere katıldı. THP başkanı VMRO- DPMNE’nin listesine girerek seçimlere katıldı. Seçim sonuçlarından Makedonya için beraber koalisiyonunda yer alan TDP’nin iki milletvekili Kenan Hasip ile Gayur Saraç diğer yandan THP başkanı Adnan Kahil milletvekilli oldu. Böylece Makedonya parlamentosunun tarihinde ilk kez Makedonya Türklerini üç milletvekilli temsil ediyordu. 2001 yılında devlet güvenlik güçleri ve Arnavut millitanları arasında meydana gelen savaş Çerçeve Anlaşmasın imzalanmasıyla sonuçlandı.Çerçeve anlaşmasıyla, Ana yasa değişti. Anyasada azınlıkların komşu ülkelrde yaşayan ulusların bir parçası olduğu kabul edildi.Örneğin Makedonya Türkleri Anayasada Türk ulusun bir parçası olarak gösteriliyor.Belediyelere daha büyük yetkiler verildi.Blediyelerin sınırları yeniden çizildi. Türkler sadece Merkez Jupa ve Plasnıtsa'da çoğunlukta dolaysıyla son yerel seçimde bu iki blediyede Belediye Başkan koltuğunu Türk Demokratik Partisi'nin adayları kazandı.Plasnıtsa'da Fidail Salifovski, Merkez Jupa'da ise Nuzi Şahin görevde.Yüzde 20 üzerinde olan Arnavutlar, Makedonça'nın yanısıra Arnavutça'nın da resmi dil olmasını sağladı. Anayasa değişiklikler uyarınca azınlıkları ilgilendiren yasaların onaylanması için mecliste salt çoğunluğun yanısıra azınlıklara ait milletvekillerin de oy çoğunluğunun sağlanması zorunluğu konuldu. Devlet kurumlarında tüm milletlere hakça temsil ilkesinin uyglulanması gerekiyor. 2002 yılında Makedonya’da nüfus sayımı da yapıldı. Bu sayıma göre Makedonya'da 78 bin Türk yaşıyor ve Türkler iki milyonluk nüfusun yüzde 3.85'ini temsil ediyor. 2003 yılında Türkler'in en eski gazetesi "Birlik" kapandı.Birlik gazetesi 23 Aralık 1943 yılında Üsküp’te çıkmaya başladı.Makedonya devletinin en eski yayını sayılan Nova Makedonya gazetesinden sadece bir ay sonra çıkan Birlik , geçen yarım yüzyılda bu topraklarda Türk topluluğun varlığını ispat etmiş ve Türklerin sesi olmaya çalışmıştır.Çıkmaya başladığında Birlik Makedonya Türklerinin alfabesi ve okuma kitabıydı, evlerinde görülen biricik türkçe yayındı.Balkanların bu bölgesinde yaşayan Türklerin elli küsur yıllık yaşamı ile öz geçmişinin önemli bir bölümü gazete sayfalarında yer almıştır.2006 yılında yapılan seçimlerde TDP milletvekilleri Kenan Hasip ve Hadi Nezir meclise girmeye başardı. THP başkanı Adnan Kahil ise devlet bakanı oldu.

İki Dünya Savaşı Arasında ve II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Makedonya Türkleri

İkinci Balkan Savaşı ile bundan sonra başlayan I. Dünya Savaşı, Makedonya Türklerini daha ağır bir duruma düşürdü. Yeni yöneticiler Türklere karşı akıllarına gelen her türlü işkenceyi tatbik etmekten çekinmiyor, yeni rejim Makedonya’da Türklerin 500 küsür yıl kurup geliştirdikleri bütün milli, eğitim ve kültür kuruluş ile kurumlarını dağıtmış, okullarını kapatmış, toplanıp örgütlenmelerini yasak etmişti.
1918 y. I. Dünya Savaşı’ndan sona ermesi ve Avusturya-Macaristan’ ın dağılmasıyla, Makedonya’ yı da içine alan ve Sırp, Hırvat ile Sloven Krallığı olarak adlandırılan Yugoslavya devleti kuruldu. Adından da anlaşılabileceği gibi yeni kurulan devlette egemen olan üç millet vardı. Boşnaklar, Makedonlar ve bu topraklarda yaşayan daha birçok azınlıklara yeni devlette hiçbir hak tanınmamıştı. SHS Krallığının 1921’de yaptığı nüfus sayımında Makedonya’da 150.000, Yugoslavya’da ise 430.000 Türk’ün yaşadığı tespit edildi.
1929-1941 y. kadar, bu defa sadece Yugoslavya olarak adlandırılan yeni devlette, Makedonya Türkleri, az da olsa kimi haklara sahip olmaya başladı. Bunların başında dini haklar önemli yer alıyor. Krallık Yugoslavya’sında kimi baskıların azalması sonucu olarak, ilk Türkçe gazeteler çıkmaya başlıyor. Ancak kısıtlı eğitim imkanları ve diğer koşullar, Türklerin bu topraklardan göç etmesine neden oluyor. 1918-1941 y. arasında Türkler, Yugoslavya’dan ve özellikle Vardar Banlığından Türkiye Cumhuriyetine göç ettiler.
1941 y. II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla, Makedonya, Alman ve Bulgar yönetiminin eline geçiyor. Makedonya ve dolayısıyla tüm Yugoslavya’da, işgalcilere karşı sürdürülen savaşta Türklerin de yoğun bir şekilde katıldığı bilinmektedir. Halk Kurtuluş Savaşı olarak adlandırılan bu mücadelede, partizan birliklerinde çok sayıda Türk’ün yer aldığı, 3000 Türk’ün ise savaşta hayatını kaybettiği öğreniliyor.

II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Türkler

1944 y. sonlarında Bulgar ile Alman orduları Makedonya’dan çekilince, Türk dilinde okulların, tanıtma araçların ve diğer kültürel kurumların açılmasıyla, Makedonya Türkleri, 1912’de kesilen milli varlığını yeniden duyurmaya başladı. 2 Ağustos 1944 tarihinde düzenlenen ASNOM toplantısında milli hakların eşit olması görüşüldükten sonra, bu ilke onaylanıyor ve tüm uluslara milli hakları çerçevesinde kültürel kalkınması ile eğitimi, birinci unsur olarak kabul ediliyor. 23 Aralık 1944 y. Yugoslavya’nın kuzey bölgelerinde Almanlara karşı şiddetli savaşların yürütüldüğü günlerde, Üsküp’te “Birlik” gazetesi çıkmaya başladı. Bu, Makedonya’da latin harfleriyle çıkan ilk Türkçe gazetedir. 26 Aralık 1944 y. Üsküp’te Türkçe ilkokul eğititmi verecek “Tefeyyüz” ilkokulu açılıyor, 28 Aralık 1944 y. ise Üsküp Radyosu çerçevesinde günde 15 dakikalık Türkçe radyo programları sunulmaya başlıyor. Böylece, iki dünya savaşı arasında milli varlığını sürdürme imkanından yoksun olan ve çeşitli baskılara maruz kalan Makedonya Türkleri, eğitim ve kültürel haklar kazanarak, ülkenin toplumsal-siyasi ve kültürel hayatına katılım imkanları buluyor. Şükrü Ramo, Fahri Kaya, İlhami Emin gibi Halk Kurtuluş Savaşına katılan ve Yugoslavya Komunist Partisinin üyeliğine giren Türkler, Makedonya’nın ve dolayısıyla Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin önemli devlet makamlarında yer aldılar.Ancak, öte yandan Türkler arasında sistemin ilkeleriyle bağdaşmayan bir YÜCEL olayı ortaya çıktı. Yeni kurulan YSFC’ da, önde gelen Türk aydınlar kesiminden birkaç kişi, ülkenin yeniş düzeninde kimi hakların kısıtlanmasına tepki göstermiş ve bu yüzden 1947 yılında devlet tarafından idam edilmiş veya mahkum edilmişlerdir. Devletin düzenine karşı tepki gösterme olayı diğer millet ve milliyetlere ait aydın kesimlerinde de görülmüştür. “Yücel” adıyla anılan bu girişimin asıl nedenleri günümüzde bile açıklanmamış,cezalandırılanların aklanması yapılmamıştır.Yücelciler davasında idam edilen dört Türkün nereye gömüldükleri bile tam olarak bilinmemektedir.
1948 nüfus sayımına göre, Makedonya’nın dört bir yanında dağınık bir şekilde yaşayan Türklerin sayısının 95.940 olduğu tespit edildi.Ancak bazı veriler, ülkenin Arnavutluk ile iyi ilişkiler kurma çabası çerçevesinde, Makedonya’nın batısında yaşayan Türklerin, Arnavut idarecileri tarafından eritme ve asimilasyon politikasına maruz kaldığını gösteriyor. Fakat, Makedonya’nın çeşitli bölgelerinde Türkçe ilkokulların açılmasıyla batıdaki Arnavutlaşma tehlikesinin gücü azalmaya başlıyor. Böylece 1953 nüfus sayımında ülkede 203.938 Türkün yaşadığı ve bu sayının Makedonya nüfusunun % 15.6’ sını oluşturduğu tespit edildi.
1950’ lerin başında Türkiye Cumhuriyeti ile Yugoslavya arasında “serbest göç anlaşması” imzalandı. Bununla Makedonya Türklüğü çözüldü. 1953-60 yılları arasında süren yoğun göçün, neticesinde, Makedonya’dan Türkiye’ ye onbinlerce Türk göçetti. 1961 y. yapılan nüfus sayımında makedonya’da 131.481 Türkün yaşadığı ve bu toplam nüfusun % 9.4’ünü oluşturduğu tespit edildi.
Daha önce belirttiğimiz gibi Makedonyada Türkler dağınık bir şekilde yaşamaktadır.Tekpartili sistem üzerinde kurulan devlet, sosyalist rejimin kararı üzere millettin şahsi mülkü, mal varlığını elinden almış, bu malı devletin mülkiyetine devretmiştir. Mallarından yoksun kalan Türkler, geçim sağlamak için çeşitli mesleklerle uğraşmaya mecbur kalmıştır. Başkent Üsküp ile ülkenin batısında yaşayan Türkler genellikle zanaatçılıkla, doğu bölgelerde, özelliklede kırsal kesimlerde yaşayan Türkler ise tarımcılık ve hayvancılıkla uğraşmaya başlıyor. O dönemde devlet makamlarında çalışan Türklerin sayısı ise hiç denecek kadar azdır. Bunun önemli bir nedenini eğitim sistemindeki boşluklar oluşturuyor. Ülkenin çeşitli yerlerinde Türkçe eğitim verecek okullar açılmışsada, daha sonra zorunlu sekiz yıllık ilkokul öğrenimi öngörülmüşse de, ilkokul öğrencilerinin sadece dört yıllık ilkokul eğitimi aldığı göze çarpar. Bu, bir yandan bu öğrencilere ders verecek kadro yetersizliği ile okul binalarının elverişsizliği, öte yandan da maddi durumu düşük ailelerin çocuklarını okutacak imkana sahip olmaması ile bazı örneklerde dini inançların özellikle kız çocukların eğitimini engellemesi sonucu ortaya çıkar. 1947 y. Üsküp’ te Türkçe eğitim verecek kadronun yetiştirilmesini amaçlayan bir öğretmen okulu açılır. 1950’ de ise Üsküp’te bu amaçla Yüksek Pedagoji Akademisi açılmıştır. İki yıl öğretim yapan bu Akademi, Makedonya’da liseden sonra Türkçe öğretim yapılan ilk yüksek okuldur. İki yıllık çalışmalarından sonra ara yapan Pedagoji Akademisinin Türkçe Bölümü 1963 / 64 ders yılında yeniden açılmıştır.1975 yılına kadar süren bu ikinci devresinde daha çok Türk dili alanında ve Türk Dilbilgisi ağırlıklı dersler Türkçe olarak okutulmuştur.
Fakat, burada yetişen kadro ülke genelindeki Türkçe okulların kadro ihtiyacını karşılamaya yeterli olmuyor. Özellikle de, mesleki dersleri verecek kadronun yetiştirilmemesi, bu sıkıntıyı daha da arttırıyor.
Türkçe eğitimde bu yıllarda göze çarpan olgu daha, ders kitaplarındaki aksaklıklardır.Ülkenin eğitim sisteminde kullanılan ders kitapları, tercüme edilerek Türk öğreniminde kullanılıyor. O dönemde Türkiye Cumhuriyeti ile sıkı bir işbirliği olmayışı Makedonya Türklerinin kullandığı Türkçe’yi de olumsuz etkilemiş, bu çevirilerde diğer dillerin etkisi görülmüş, dolayısıyla kitaplardaki anlatım tarzı öğrencinin anlayabileceği düzeyin çok altında kalmıştır. Tarih kitaplarında, Türk tarihine hiç yer verilmemiş, Osmanlı döneminden bahsedildiğinde ise Osmalı barbar, işgalci, zorbacı niteliklerle sunulmuş, bu şekilde öğrencilere okutulmuştur. Bunun yanısıra, rejimin baskısı sonucu Türk Edebiyatı dersinde sadece Nazım Hikmet ve bazı sol eğilimli yazarlar okutulmuş diğerleri ise yasaklanmıştır. Bu tür yasaklar, 1950 y. kurulan Halklar Tiyatrosu Türk Dramı’nın repertuvarında olduğu gibi, o dönemde çıkan “Birlik”, “Sesler”, “Sevinç”, “Tomurcuk” gibi dergi ve gazetelerde de uygulanmıştır. Devletin üst düzey makamlarında bulunan Türk görevlileri ise bu durum karşısında ya susmayı tercih etmiş ya da bu tür baskılara bizzat katılmıştır. Bu durum Makedonya Radyosu Türkçe programları ve 16 Nisan 1969 y. iki kez 15 dakikalık Türkçe yayınlarında da mevcut. Yosip Broz Tito’nun kurmuş olduğu Federal Yugoslavya ideoloji bakımından Sosyalist ve Komunist bir ülkeydi. Her ideolojik ülke gibi özellile devlet kurumu olan Radyo ve Televizyonda fikir özgürlüğüne izin verildiği söylenemez.
İkinci Dünya Savaşın’dan sonra genellikle eğitim amacıyla yazılan ve geliştirilen bir Makedonya Türk edebiyatı da vardı. Ancak, 1970’lere kadar ki döneme bu, çocuk şiiri ve öocuklara adanmış hikayelerde, sanatsal boyutları bulmak güç. Bunlar genellikle didaktik nitelikli ve dönemin ideolojisini sergileyen ve ören yazı türlerini oluşturmuşlardır.
1965y. itibaren Yugoslavya ile Türkiye arasında ilşkilerin gelişmesiyle, 1971 nüfus sayımlarına göre sayısı 108.552 olan makedonya Türklerinin milli kimliği ve kültürel faaliyetlerinde bir canlılık fark edilmeye başlıyor. Türküye’den gazete ve kitaplar gelmeye başlıyor hatta Türkiye’de ki Türk dilinde yapılan özleştirme kampanyası, Makedonya Türk edebiyatında olduğu gibi basın yayında da yaygın bir şekilde doğrudan doğruya uygulanmaya başladı.
70’ li yıllarında göze çarpan canlılık, Makedonya Türklerinin özellikle kültürel yaşamında ruhunu bulmuştu. Ülkenin çeşitli şehirlerinde, Rumeli Türk Kültürü ve gelenğini yaşatan amatör, kültür- sanat dernekleri kurulmuş, edebiyatta yeni esintiler, yeni akımlar, genelde o dönem Türk edebiyatında ki gelişmeler yankı bulmuştur. Burada, yerli Türk Tiyatrosu’nun dram faaliyetlerinde önemli katkısını sunan Üsküp “Orhan veli” Edebiyat ve Dram kulübünün faaliyetlerini anmak gerek. 1976 y. Üsküp “ Kiril ve Metodiy “ Üniversitesi Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü açılmıştır. Türkiye dışında Türkçe ile eğitim öğretim yapılan ilk ve tek Türk dili ve Edebiyatı olması bakımından ayrıca önem taşıyan bu bölümün açılmış olması son derece anlamlıdır.
Ancak Türklerin sosyal hayatlarında bu dönemde önemli bir gelişme kaydedilmemiştir. 50’ li yıllardaki yoğunluğu olmasa dahi, Türkiye’ye göçler devam ediyor. 1981 yılında yapılan nufüs sayımında, makedonya’daki türklerin sayısı 86.691’e düşmüştür.
Burada makedonya Türklerinin dini inançlarını da anmayı önemli buluyoruz. Makedonya’da yaşayan Türklerin en büyük çoğunluğu Müslümanlardır. Ülkenin bazı bölgelerinde atalardan gelen Bektaşilik, Mevlevilik,Melamilik de yaşatılmaktadır.Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin kurluşunda, rejim gereği sıkı bir şekilde yasaklanan dini ibadetler 70’li yıllardan sonra, daha çok 80’li yıllarda biraz daha özgürce yapılmasına izin verilmiştir.Türkler, Osmalı döneminden kalan camilerde, dini ibadetlerini yerine getirme özgürlüğünü kazanmaya başlamıştır.
1990’lı yıllarda YSFC önemli siyasi çalkantılar ruhu bulur. Altı cumhuriyetten oluşan bu devlette, aralarında yaşanan anlaşmazlık sonucu, cumhuriyetler birer birer Yugoslavya’dan ayrılmaya başlar. Bu ayrılma süreci bazı durumlarda kanlı olaylar doğururken, Makedonya savaşa girmeden ayrılmayı başarmıştır. Makedonya 8 Eylül 1991 tarihindeki refarandum sonucuna dayanarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu referanduma Türk toplumu % 100 katılmış ve Makedonya’yı vatan olarak kabul etmiştir.
Makedonya vatandaşlık ilkeleri üzere çok uluslu demokratik toplum olarak kuruluyor. 1993 yılında Birleşmiş Milletler Teşkilatının üyeliğine girmesi vesilesiyle dönemin Cumhurbaşkanı Kiro gligorov yaptığı konuşmasında” Bizim için insan haklarının gerçekleşmesi, özellikle Makedonya Cumhuriyeti’nde yaşayan milliyet ve etnik gruplarının haklarının gerçekleşmesi en önemli hedeflerinden birirdir. Makedonya günümüzde Makedon, türk, Arnavut, Sırp, Rom, Ulah ve diğer milliyetlerin vatanıdır” diyor.

Osmanlı Döneminde Makedonya

Balkanlara ve dolayısıyla Makedonya’ya yapılan ikinci büyük Türk akını, XIV. yy sonlarına doğru, Osmalının bu topraklara gelmesiyle gerçekleştirilmiştir.
Osmalı Türklerinin 1350’ lerde Balkanlara ayak basmasından 1913’ de bugünkü sınırlara çekilmesine kadar 5.5 yüzyıllık bir süre geçmiştir.1373y Osmalı ordusunun Makedonya’ya ilerlemesi yapılmış, 1389 y Kosova Meydan savaşında Sırp’ların yenilmesiyle, bölge Osmanlı egemenliğine girmiştir. 1392 y Sultan Yıldırım Bayazıd döneminde Üsküp ele geçirilmiştir.
Osmalı Devletinin en büyük kısmını Türkler oluşturmuştur.5.5 asırlık hükmü süresince Osmalılar, Balkanlar’a Türk- İslam kültürüyle birlikte her daldan çok değerli eserler bırakmışlardır.Bunların arasında camiler, medreseler, hanlar, hamamlar, köprüler, saraylar, zanaat türleri, çeşitli bitki türleri v.b miraslar yer alır.
Osmanlı sınırları içinde yaşayan milletler, Türk dili ve edebiyatı etkisinde de kalmışlardır.Bunu günümüzde yaşayan bu bölge dillerinde görmek mümkündür.Bu etki, yer adlarında da fark edilmektedir.
Osmanlı döneminde Türk etkileri ile birlikte, bölgede İslam etkisi de fark edilmektedir.Osmanlıdan önce Makedonya’da yaşayan Türk kökenli boylar, Şamanlar dahil, Osmalı döneminde zamanla gönüllü olarak Müslümanlaşmışlardır.
XIX. yy ikinci yarısında Balkanlarda Osmanlı hakimiyeti gittikçe zayıflamaya başlar. 1875-1878 y. Büyük Doğu Bunalımı yıllarında Rusya, Sırbistan, Romanya, Karadağ, Bulgaristan, Makedonya ve Bosna hıristiyanlarının, başka bir söyleyişle bütün Avrupa’nın karşısında yalnız kalan Osmanlı Devleti, düşmanlarını mağlub etmesine rağmen, bu bunalımın sonunda bazı yerlerden geçici bir süre için çekilmek, bazı bölgelere muhtariyet, bazı devletlere ise bağımsızlık tanıma mecburiyetinde kaldı. Osmanlı Devleti’nden alınan topraklarda kalan Türkler, yeni kurulan devletlerin terörüne uğradılar. Bu devletlerin idarecileri ve gayr-i Türk unsurları, ilk günden itibaren memleketlerini Türklerden temizlemeye başladılar. Bu sırada Türklere büyük mezalim yaptılar. Bu zulme dayanamayan Türklerin bir kısmı İstanbul ve Anadolu’ya, bir kısmı ise hala Türk vatanı olan Makedonya, Trakya, Arnavutluk vb. Bölgelerine yerleşti.
Osmanlıların Rumeli’de toprak kayıpları XVII.yy. sonlarında başladı, XVIII. ve XX. yy. hızla devam etti. Nihayet, 1912 y. I. Balkan Savaşından sonra Rumeli’nin hemen hemen tamamı kaybedildi. Ancak, I. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Garb Ordusunun 22 Ekim 1912 y. Kosova’da ve Zeki Paşa komutasındaki Vardar Ordusunun 24 Ekim 1912’de Kumanova’da geri çekilmeye başlamasıyla, Osmanlı hakimiyeti sona eriyor. Osmanlının buy topraklardan çekilmesiyle de, burada kalan Türk milleti, Sırp askerinin işkencesiyle yüzyüze kalarak, en ağır günlerini yaşamaya başlıyor

Osmanlı öncesi Makedonya

Makedonya adıyla adlandırılan Balkan toprakları tarih boyunca Roma İmparatorluğu,Bizans,Bulgar,Sırp Devleti ve 1371-1912 y. arasında Osmanlı İmparatorluğunun sınırları içinde bulunmuştur. Makedonya bölgesine Thraklar, İllyrler, Brigidler, Edonlar, Payonlar, Pelagonyalılar, Dorlar, Vandallar, Vikingler, Gotlar, Romalılar, Slavlar ile Hun, Avar, Bulgar, Oğuz, Vardar, Gagavuz, Peçenek ve Kuman Türkleri, XIII. yy ikinci yarısından itibaren de Batı Anadolu’dan Selçuklu ve Osmalı Türkleri yerleşmiştir.
Makedonya, M.S V. yy’dan başlayarak milletlerin büyük göçlerine sahne oluyor.
Hunlar, Avarlar, Moğollar, Türkler, Slavlar ve göç eden diğer kavimler bu coğrafya kavşağında hareket etmiştir. Sadece Atilla değil, diğer büyük fatihler de buradan geçmiştir.
Birçok Türk boyu, değişik zaman ve istikametlerden sürekli akın ederek Makedonya’ ya yerleşti. M.S 378 ila 1371 yılları arasında bu topraklara Avar, Bulgar, Vardar, Oğuz, Peçenek ve Kuman Türkleri akın yaptılar.Bu Türk boyları çok kıymetli mimari v.b eserler ile maddi kültür izleri bıraktılar.Bugün bu topraklarda, adı geçen Türk boylarından kalan antroponimlere, toponimlere, hidronimlere v.b adlara rastlanmaktadır.Balkan Yarımadası, Vardar nehri, Kumanova şehri ve birçok yer adı Osmalıdan önce Türkçe olarak Makedonyada mevcuttur. Pagan, Şaman veya Bogomilist dini inançlarına sahip bu boylardan günümüze kadar kıymetli eserler ayakta durmayı başarmış, kaleler, kuleler, hisarlar, su depoları, kemerler, mezarlıklar, köprüler v.b mimari eserler kalmıştır.Fakat, Osmalıdan önceki Türk kavimlerden kalan dil, edebiyat, sanat, folklor, müzik, mimari eserler v.b maddi ve manevi kültür izleri yok denecek kadar az araştırıldığından ötürü, söz konusu Türk boylarından kalan eserlerden ve izlerden şu anda fazla bahsetmek mümkün değildir.

Makedonya Toşe'ye veda etti

Dün Hırvatistan'da trafik kazasında hayatını kaybeden Balkanların Makedonyalı mega starı Toşe Proeski'nin naaşı doğduğu Kruşova'da devlet töreniyle toprağa verildi. Cenaze töreninde Cumhurbaşkanı Branko Tsrvenkovski, Başbakan Nikola Gruevski, Meclis Başkanı Lyubişa Georgievski, bakanlar, Toşe'nin ailesi,arakadaşarı ve büyük sayıda hayranları katıldı.Törende hüzün ve göz yaşaları hakimdi ama en büyük acıyi ana, baba yüreği çekiyordu. Proeski'nin Babası Nikola ve anası Dominka kendi oğlunu toprağa verme acisini yaşıyordu. Kruşova'ya gelemeyen hayranları Makedonya kentlerinin tüm meydanlarında toplanarak mum yaktı ve anı defteri açtı.Makedonya hükümeti bugün yas ilan etti.Bayraklar yarıya indirildi.Hükümet kararıyla Proeski üstün hizmet vatandaşı ilan edildi. Makedonya Postası Proeski'nin resmiyle bir pul çıkaracağını açıkladı.Devlet kurumları ve okullar çalışmadı. Bu akşam Makedonya Andora futbol maçi Toşe Proeski'nin şarkısıyla başaladı. Makedonya, Makedonya olalı böyle bir gün yaşamadı. Proeski'nin ölümünden sonra olsa bile Makedonya devleti ve halkı kendi değerlerine sahip çıkma kabiliyetine sahip olduğunu gösterdi.Proeski de bunu hak etmişti.Proeski 1981 yılında Kruşova'nın yoksul bir ailenin çocuğuydu. Müzik yeteneğini gören velileri daha küçük yaşta bu yönde gelişmesini destekledi.Toşe Proeski 10 yaşında iken "Zlatno Slaveyçe" ( ALtın Bülbül) ve "MelFest" festivaline katıldı. Yetenği jürinin gözlerinde kaçmadı ve daha ilk çıkışta ödüller kazandı.1997 yılında Üsküp Festivaline "Sonuna kadar kal" şarkisiyla katilmasiyla MegaStar'a yükselişi başladı.1999 yılında "Gecenin bir yerinde" adli ilk albümü çıkiyor.
"Tanrının kulu" adlı ikinci albümü 2000 yılında çıktı.
Bu albümle eski Yugoslaviya ülkelerin fethi başlıyor.2003 yılında Sırbistan, Makedonya, Bosna Hersek ve Bulgaristan piyasaları için "Gözlerime bakarsan" albümü bu ülkelerin top listelerin zirvesine çıktı.2004 yılında Türkiye'de düzenlenen Eurosong yarışmasında katıldı ve 14'cü yeri aldı.
Bu yılda insan severliği için "Rahibe Tereza" ödülünü kazandı. UNİCEF'in bölgesel büyükelçisi oldu.Aynı yılda Hırvatistan ve Slovenya piyasasına büyük başarıyla girdi. Kısa hayatında 7 albüm çıkardı.Son koserini Üsküp kent stadında düzenledi.Ziyarteçi açısından Makedontada en büyüğü olan bu konserin tüm geliri ilk okulların tamir edilmesi için verildi.Üsküp'ün çocuk hematoloji hastanesi^nin iki katı, Proeski Tarafından tamir edildi. Davetlere hayır demeyerek Proeski sık sık yardım sever faaliyetlere katılıyordu.

Makedonya Mega Starını kaybetti

Balkanların Makedonyalı ünlü pop şarkıcısı Tose Proeski, Hırvatistan’da geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetti.
Yolcu koltuğunda oturan 26 yaşındaki şarkıcının cipinin, Zagreb’in 120 kilometre kadar doğusundaki Nova Gradiska yakınlarında, Zagreb-Belgrad otoyolundaki koruyucu bariyerlere çarptıktan sonra şarampole yuvarlandığını duyurdu.
Makedonya, Sırbistan, Bosna-Hersek ve Hırvatistan’da pek çok şarkısı bir numara olan Proeski, eski Yugoslavya ülkelerinde son yıllarda yapılan anketlerde en çok sevilen sanatçılar arasında yer alıyordu.
Proeksi'nin ceseti bu gece helikopterle Hırvatistan'dan Makedonya'ya getirilecek yarın ise doğduğu Kruşova kentinde devlet merasimiyle toprağa verilecek. Makedonya hükümeti yarın yas günü ilan etti.

Özgür Medya

Geçen yıl YouTube görüntü paylaşım sitesi Google internet arama motoru tarafından 1 milyar 600 milyon dolara satın alındığında dünyada büyük tartışmlara yola açmıştı.Herkes neden google youtube'a bu kadar para verdiğini merak etmişti. YouTube çok kısa zamanda intenetten çıkıp cep telefonu, video oynatıcı ve evimizdeki Televizyonlara girmeyi hedefliyor. Kısaca çok dilde video paylaşan bu portal dünyanın enbüyük televizyonu olmaya aday. Dünya televizyon devleri bunun parçası olmak için YouTube’le ortaklık kurdu. İNTERNET sayesinde geleneksel Televizyon anlayışı da değiştti.
Ülkemizin en eski medyalardan biri olan Makedonya Radyo Televizyonu kamu servis olarak her günlük programları üretmeye devam ediyor ama yeni döneme de ayak uydurmaya çalışıyor.MRT yeni yüzünü en çok veb sitesi sayesinde göstemeye başladı.
http://www.mrt.com.mk/tr sitede YUTUB’da bir sayafası. Blogcular için, blog sayfas ve tüm medyalarda olduğu gibi portalında haberler ve programlar hakkında bilgi var.Sitede MTV uydu kanalını 5.95 dolar karşılığında izlemek için CAMP TiVi linki da mevcut ama tüm bunlardan en önemlisi 7 dilde habeleri var..Türkçe haberler sayfasında MTV Türkçe Program’ın ürettiği haberler yer alıyor. Günde 2.5 saatlık yayın yapan MTV Türkçe programı, internet sayesinde habrlerini 24 saat yayınlayabiliyor.MRT’nin bu sayfası,internet aracılığıyla günlük Türkçe haber üreten tek yerli medya konumunda .Veb sitede arşifden eski haberleri aramak imkanı da mevcut.YUTUB’da bir sayfa açmak parasız olduğu bilinirse MTV Türkçe Programın bazı haberleri görüntülü da yayınlanması mümkün.
Geleneksel medya arasında İnternetten en çok etkilenen gazaeteler oldu...Bir gazetenin hazırlanması, kağıda basılması ve dağıtılması büyük masraf. Gazetelerin halen mevcut olması büyük ölçüde eski alışkanlıklara bağlanıyor. İnternetin gelişmesi ve ucuzlamasına rağmen insanlar halen gazete okumayı seviyor.
Ülkemizde Türkçe yayınlanan iki gazeteden biri olan Yeni Balkan 2004 yılında kuruldu. Haftada bir basılan bu gazete 2000 lik bir tiraja sahip. Kurulmasından bir kaç ay sonra bu gazete http://www.yenibalkan.com.mk veb sitesini kuruyor ve daha şimdiden 2000 ziyaretçiye ulaştı. Veb sitede gazetede yer alan haber ve yorumların en büyük kısmı yayınlanıyor. Siteyi ziyaret eden okurlar yazılara yorum verebilir ve bu yorum küfür, hakaret içermediği ve reklam amaçlı olmadığı takdirde yayınlanıyor.Böyle bir imkan gazetede yok.
Geleneksel medya dışında ülkemizde internette Türkçe haber ve yorum yayınlayan diğer siteler de mevcut.
MakTürk 7 yıl önce Balakan Türkleri tarafından kuruldu. http://www.makturk.com sitede kuruluş amacının devletin medyayı sıkıca kontrol etmeyi alışkanlık ettiği Balkan ülkelerinde, Türklere özgür bir iletişim platformu sağlamak olduğunu yazıyor.Maktürk’ün yaklaşık 1300 kayıtlı üyesi var. Sitede genelde Makedonya’yla ilgili haber,yorum ve duyurular yayınlanıyor.
Makedonya Türkçe Medya Geliştirme Derneği’nin turkishmedia veb sitesi 2002 yılında kuruldu. .http://www.turkishmedia.org.mk s'tes'nde Makedonya’yla ilgili haber ve röportajlar yayınlıyor.Bu sitede ayrıca Makedonya Türklerin mevcut durumu, tarihi, edebiyatı ve sivil toplumu hakkında bilgiler bulunuyor.
Genç Makedonyalılar,Türkiyede üniversite eğtimini gören Makedonya Türkleri tarafından kuruldu.http://gencmakedonyalilar.org sites'nde Makedonyayla ilgili yorum ve haber yayınlanıyor.Günlük haberler için MRT Türkçe haber portalına özel bir bölüm ayrılmış.
İnternette ayrıca Makedonya Türklerinin bir kaç blogunu da bulduk. İngilizcenin Veb ve log kelimelerinde ilk iki harfının düşmesiyle blog kelimesi doğmuş. Anlamı veb günlüğü.Üsküp’ün Filoloji Fakültesi Türk Dili ve edebiyati bölümü öğretim üyesi Doçent Doktor Oktay Ahmed’in resmi sitesi dışında.Türkçe, Makedonça, İngilizce blogları ve öğrencileri için açtığı bir blogu da var. Makedonya Blogcular arasında en eskilerden biri olan Oktay Ahmed’in blogları bazı medya sitelerini kıskandıracak sayıda ziyarteçiye sahip(http://oktayahmed.com/blog2).
Makedonya Televizyonu gaztecisi Hüsamettin Gina’nın Blogu 3 ay önce kuruldu. Haber ve yorumlar içeriyor. Sitede görüntülü haberler de mevcut(http://ginacom.blogspot.com).
İnternette blog hazırlamak için bir çok site var ama en büyüğü blogger sitesi dir. Kayıt işlemi bir kaç dakkika sürüyor. Hem de her şey ücretsiz. Siteye yazı, resim ve video eklemek çok kolay. Her şey blogu hazırlayan kişiye bağlı. Sitede ayrıca hazır şablonlar da mevcut.. Bir kaç günlük çalışmadan sonra sitemde 8 haber, 3 röportaj 4 video ve bir yorum ekledim ve hemen ilk ziyaretçileri kazandım, yazılarım için ilk yorumlar yapıldı.
Makedonya’da hemen tüm medyalar veb siteye sahip. Gazetelerin portalları güncel haberlerle öğleden sonra, Televizyon ve radyoların ise devamlı yenileniyor.
.Makedonya’da ailelerin sadece yüzde 17’si internet kullanıyor. Avrupa’da bizden daha kötü durumda yüzde 14’la sadece Arnavutluk yer alıyor.Slovenya’da örneğin ailelerin yüzde 59’u intenrent kullanıyor. Bu koşullar blogların gelişmesini de etkiliyor.
Daha ilk bakışta Türkiye veb sitelerin hazırlanması için büyük paraların harcandığı hemen belli. Makedonyaki Türkçe Medya Türkiye ve Dünya haberlerini büyük ölçüde bu sitelerden alıyor.
Dünya medya devleri internete en çok para yatırıyor. Dünyada 1milyar 130 milyon üsütünde internet kullanıcısı var..Medya devleri bu pastadan en büyük pay kapması için kıyasıya yarışıyor.Google, EM ES En, Yahoo ve AOL arama motorların haber yayınlamaya başlamasıyla bu yarış daha da kızıştı.
Öte yandan gelişmiş ülkelerde özelikle Amerika Birleşik Devletlerde yurttaş gazeteciliği de büyük hız kazanıyor.
Yurttaş gazeteciliği, herhangi bir gazete ya da yayın kuruluşunda çalışmayan kişilerin internet üzerinde haber üreten amatörleri kapsiyor.. Gerçek gazetecilerden etkilenmiş bu kişiler, çalıştıkları ve yaşadıkları yerlerde olup bitenleri araştırıyor, daha fazla bilgi topluyor,güvendiğimiz haber kaynaklarından daha detaylı tablo çiziyor. ABD’de 12 milyon blogcu var bunlardan 4’u blogları gazeteciliğin bir dalı olarak görüyor. Güney Asya'yı vuran tsunami'den 11 Eylül'e, uzay mekiğinin düşmesinden Londra metrosunun bombalanmasına kadar pek çok olayda, 'yurttaş gazeteciler' diye anılan sıradan insanların çektiği görüntüleri, medyadan önce bloglar yayınladı. Medya ise bu görüntüleri bloglardan aldı. Son araştırmalar gazetecilerin yüzde 80'inin blogları okuduğunu gösteriyor.
Öte yandan gazeteci kurallarına saygı göstermediği gerekçesiyle Blogcuları suçlayan medyalar da var. Amerika’nın Fox televizyonu, blogcuları cadı avı yapmak , makarti metodlarını uygulamak , kin sözlüğü kullanmak ve demokratlara şantaj yapmakla suçladı.
Kenidlerini özgür medya olarak tanımlayan Blogcular araştırma gazeteciliğin bir klasiği olan "60 Dakika" adlı televizyon programında yayımlanan Başkan Bush'un askerlik görevini tam olarak yerine getirmediğini öne süren raporun sahte olduğunu ortaya çıkararak ünlü gazeteci Dan Rather'in kariyerini sona erdirdiler. Den Rather tam 24 yıl CBS televizyonu akşam haberleri enkırmeni’ydi. Bunu yapan ilk bakışta çok mütevazı bir görünüme sahip Free Republic bloguydu. Bu olay bloglarn medyanın üstündeki en büyük zaferi olarak gösteriliyor. Den Rather olayıyla vatandaşın büyük medyalar karşısında pasif kalmak istemediği kanıtlandı..İnternet sayesinde Devlet veya büyük medya patronları karşısında şimdi kendi başına zayif ama saysı sayesinde güçlü olan blogcular duruyor.. Onlar medyada yayınlanan her haberi inceliyor, yorumluyor ve kendi başına haber üretiyor.. Bu durumlar medyaları da, değişmeye zorluyor. Bir çok medya kuruluşu kendi internet sitelelerinde blogculara yer ayırarak, sıradan vatandaşın sesini duyurmaya başladı.