Helsinki Komitesi “Lahey dosyaları nasıl iade edildi?”

Helsinki İnsan Hakları Komitesi’nin Makedonya Temsilciliği yayınladığı son raporunda kamuoyunun Makedonya’ya iade edilen Lahey dosyaların nasıl ve hangi aşamada iade edildiği konusunda bilgilendirilmediğini açıkladı.Helsinki Komistesi, uluslararası hukuku uyarınca insanlığa karşı yapılan suçlarin hiç bir şekilde af verilmesinin mümkün olmadığını ve bu konuda hukuki zemin olaşturan yasaların da Makedonya Meclisi tarafından onaylandığını bildirdi.Helsinki komitesi’ne göre, Meclis tarafından getirilen af yasası ve Lahey Savaş Suçları Mahkemesiyle işbirliği yapılmasını öngören yasa bu dosyaları kapsıyor. Raporda bu iki yasada, savaş suçu olup olmadığını tespit etme yetkisinin Lahey Mahkemesi’ne devredildiği ve yerli mahkemelere iade edilen dosyalarla ne yapılması gerektiği konusun açıklandığı belirtiliyor.Helsinki Komitesi bildirisinde şunlar belirtilyor:
“Yerli mahkemelere iade edilen davaların hangi aşamada bulunduğuna ilişkin Lahey Mahkemesi Hakimler Kurulu’nun emri veya Lahey Mahkemesi savıcının kararı olması gerekiyor. Bu yasa maddeleri dışında her şey günlük politika ve bu politikanın amaçları için hukuki suistimal etmektir”
Bu bağlamda Helsinki Komitesi bu davaların hukukun üstünlüğü uyarınca çözüm bulunması için çabaların sarfedilmesi gerektiğini bildirdi. Raporunun büyük polemiklere yol açması bekleniyor çünkü Helsinki Komistesi’ne gore Lahey Mahkemesi Hakimler Kurulu’nun emri veya Lahey Mahkemesi savıcının kararı olmadan Lahey mahkemesinden iade edilen 4 dosya üzeinde Makedonya’da dava açmak için hukuki zemin yok.
Öte yandan Lahey mahkemesinden iade edilen 4 dosyası bir olan Mavrova işçileri davası hiç bir türlü başlayamıyor.
Mavrova şirketi işçilerine işkence yapılmasıyla ilgili dava mahkemeye sanıklar gelmediği için ertelendi. Yeni duruşma 17 Kasım’da yapılacak. Sanıkların tutuklanması için mahkeme kararı var ama polis sanıkları mahkemeye getiremedi. Mahkeme bu konuda İçişleri Bakanlığı’ndan bilgi istedi.22 sanıktan başka suçtan ötürü ceza evinde bulunan Sait Ruşiti ve Fazli Musli duruşmaya katıldı. Kalkandelen’den Fadil Ferati ise kendi iradesiyle mahkemeye geldi. .Ferati, suçsuz olduğu için yargıdan kaçmadığını ve bunun monte edilmiş siyasi bir dava olduğunu söyledi.Sanıkların aileleri bu davanın af yasasıyla kapsandığını savunuyor.Bu görüşü Arnavut Demokrat Partisi ve Demokratik Bütünleşme Birliği bu görüşü destekliyor. Kamu Savcılık ise Lahey Mahkemesi’nden iade edilen davalar için af yasasının geçerli olmadığını bir kaç kez tekrarladı.