Makedonya’nın Yunanistan’la olan sim sorunu konusunda blogumda bir çok yazım yazdım ama net olarak neden yazdığımı anlatamadım. Bunu anlatamak için ABD’nin Üsküp Büyükelçisi Cilien Milovanoviç’in A1 televizyonunnda ki söyleşisi iyi bir fırsat yarattı.Neden Makedonya ile Yunanistan arasında ki isim sorunu tam bu dönemde güncel oldu? Bunun yanıtı çok basit. Makedonya önümüzde ki yılın Nisan ayında Bükreş’te NATO üyeliğe davet edilmesini bekliyor. Yunanistan ise bu davetiyenin alınmamasından önce isim sorunuyla ilgili müzakereleri hızlandırmak istiyor. Makedonya NATO üyesi olursa Yunanistan’ın baskı gücü zayıflayacak. Yunanistan Makedonya’nın NATO üyeliğine karşı veto hakkını kullanabilir ama bununla 1995 yılında isim sorunuyla ilgili Makedonya’yla imzaladığı geçici anlaşmayı ihlal edecek. Makedonya yönetimi, böyle bir durumda isim sorunu konusunda ki görüşmelerden çekilmekle tehdit ediyor.ABD ve NATO ülkelerinin çoğunluğu için isim sorunun kriter olmadığını belirten ABD Büyükelçisi Milovanoviç Yunanistan hayır yada evet deyebilir. 1995 yılında imzalan anlaşmaya saygı göstermeniz çok önemli.Bu sürecin işlediğini ve anlaşmaya saygı gösterdiğinizi göstermek için Nimits müzakere sürecini hızlandırdı dedi.Milovanoviç Makedonya’nın NATO üyeliği öncesinde isim sorunu konusunnda çözüm bulunacağını beklmediğini ve ABD’nin böyle bi tutumu olmadığını söyledi. Bundan daha net açıklma olamaz ama yine de bu açıklama Makedonya’nın Yunanistan’ın vetosunda kurtulmuş olduğunu anlamına gelmiyor. Yunanistan Makedonya’nın NATO yolunda tüm gereken koşulları yerine getirmediğini gerekçesiyle bu süreci engelemeye çalışıyor. ABD bu gerekçeleri ortadan kaldırmak için Makedonya yönetimine baskı yapıyor.Bu baskılar da sonuç vermeye başladı. Geçenlerde NATO ve Avrupa Birliği yolunda önkoşul olan Yargi reformlar paketi meclis genel kurulundan geçti.Yapılması gerekenlerden çok az şey kaldı. Hakimler kuruluna bir yargıçın seçilmesi, polis yasasının uygulanması, ruşvete karşı mücadelede ilerleme kaydedilmesi ve siyasi partiler arasında diyaloğun sağlanması gerekiyor. Siyasi diyalogda son dönemde belli bir ilerleme var.Tüm siyasi parti liderleri NATO yolunda ki olası başarısızlığın sorumlusu olmaktan korktukları için siyasidiyaloğa yanaştılar..Neden ABD Makedonya’nın üyeliğinin önümüzde ki yıl olmasını destekliyor? Bu sorunun yanıtı da çok basit. Kosova önümüzde ki yıl bağımsızlığına kavuşacak. Rusya'nın olası vetosu yüzünden Kosova'nın bağımsızlığı büyük bir ihtimalle Birleşmiş Milletler Genel Kurulu aracılığıyla gerçekleşmeyecek. Bundan dolayı ABD ve bazı AB ülkelerinin Kosova’nın bağımsızlığını ilk tanıması bekleniyor.Makedonya NATO üyeliğine Nisan ayında davet edilirse Sırbistan’a karşı poziyonu güçlenir ve Kosova’yı tanıyan ilk 10 ülke arasında olabilir. Makedonya özelikle Kosova’da meydana gelebilecek olası istikrarsızlığın ülkeye sıçrayabileceğinden kaygılanıyor. Bu kaygının yersiz olmadığının Gyeliç ve Çeku’nun açıklmaları gösterdi. Sırbistan Başbakan yardımcısı Bojidar Gyeliç Sırbistan’ın istihbarat bilgileri vererek Makedonya polisinin Brodets köyünde düzenlediği operasyonuna yardım ettiğini söyledi. Buna yanıt olarak Kosova Başbakanı Agim Çeku, Sırp istihbaratının Brodets’te bulunan silahlı grubunu desteklemekle suçladı. NATO Genel Sekreteri Yap De Hop Şefer bir kaç gün yaptığı açıklamasında Kosova’da muhtemelen çıkacak her hangi bir şiddete karşı anında müdahale edeceklerini söyledi.Uluslararası Kriz Grubu’nun geçenlerde yaptığı açıklamasına bakılırsa Kosova’nın nihai statüsünün Mayis ayında belli olacak. Bu bağlamda Rusya’nın Kosova’nın bağımsızlığına karşı gelmesi beklendiği için ABD ve AB Balkanlarda ki kozlarını güçlendiriyor. Hatırlanacağı üzere Bosna savaşını bitiren Dayton Anlaşması'nın mimarı olan Amerikalı diplomat Richard Holbruk " Washington Post" gazetesinde yayınladığı makalede Kosova'nın Sırbistan'dan bağımsızlık ilan etmesi halinde , Bosna'da da buna benzer bir durumun çikabileceğini uyardı.Bundan dolayı Geçenlerde Bosna Hersek, AB’yle istikrar ve katılım ortaklığı anlaşmasını imzaladı. Arnavutluk ve Makedonya’nın önümüzde ki yıl NATO üyeliğe davet edilmesiyle de Sırbistan'ın Balkanlar’da yalnız kalması amaçlanıyor. Bununla Sırbistan’ın da NATO ve Avrupa Birliği raylarına dönmesi için yol açılmış olacak.ABD Büyükelçisi Milovanoviç ayrıca Makedonya’nın NATO yolunda 2001 yılında Makedonya’da meydana gelen çatışmaların kurbanlarına sosyal yardımın belirlenmesi ve Arnavutça’nın resmi kullanımıyla ilgili yasanın hazırlanmasını öneriyor. Bununla Makedonya’da Kosova’nın bağımsızlığından önce etnik topluluklar arasında olası gerginliğin önlenmesi amaçlanıyor. Yunanistan’a dönelim. Makedonya,Hırvatistan ve Arnavutluk önümüzde ki yıl Bükreş’te üyeliğe davet edilirse bu ülkelerin üyeliği NATO ülkelerinin parlamentolarından onay alması gerekiyor. Yunanistan Makedonya’nın üyeliğini bekletebilir. ABD Adriatik grubunu kurarak bu üç ülkenin grup halinde NATO üyeliğine girmesini destekliyor. Bu da yetmesse bazı NATO ülkeleri Hırvatistan’ın girmesini Makedonya ve Arnavutluk’un girmesiyle koşunlandırabilir. Bilindiği gibi Hırvatistan’ı Avrupa’da büyük sayıda ülke destekliyor. Bu durum Yunanistana yönelik baskıyı artıracak ve Makedonya’nın NATO üyeliğini desteklemek zorunda kalacak.ABD büyükelçisi Milovanoviç, Makedonya’nın NATO kriterlerine yerine getirmeye odaklansın ve varsayımları düşünmesin dedi.Tüm bu yazıyı özetlemek gerekirse Balkanlarda büyük güçler Kosva’nın nihai statüsünün belirlenmesinden önce tüm olasıklara karşı önlemler alıyor. Makedonya bu durumdan faydalanarak NATO üyesi olabilir. Bu bağlamda önümüzde ki 5 aylık dönemde ülkede tüm siyasi partiler arasında konsensusun sağlanması çok önemli.Bu şans kaçırılırsa Makedonya hem NATO, hem de Avrupa Birliği yolunda Sırbistan’la birlikte yavaş yürüyecek.
Bu yazıyla bağlantılı başlıklar.
İsim sorunu Makedonya ve Yunanistan’da görüşülecek
Makedoyna'nın Yunanistan'la olan isim sorunu görüşülüyor ama çözüm yok
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder